فن‌آوا کارت، شرکت PSP گروه فن‌آوا و بزرگ‌ترین شرکت این گروه است. سهم فن‌آوا از تراکنش‌های شبکه شاپرک، ۴/۵ درصد است و در سال‌های اخیر نتوانسته سهم زیادی از تراکنش‌های پرداخت را جذب کند و از نظر اندازه، جزء شرکت‌های PSP کوچک محسوب می‌شود. در دو سال اخیر، شرکت‌های پرداخت به این نتیجه رسیدند که کانال کارت‌خوان، بسیار پرهزینه است و شرکت‌ها مجبورند هزینه سنگین بازاریابی پذیرندگان، تامین دستگاه کارت‌خوان، هزینه‌های نوسازی، تعمیر و نگهداری شبکه و حتی تامین دشوار کاغذ رسید را به دوش بکشند. بنابراین شرکت‌های پرداخت و حتی غیرپرداختی به درستی دریافتند که اپلیکیشن‌های موبایلی، اصلی‌ترین کانال برای ایجاد تجربه مشتری است و آینده متعلق به تراکنش‌های موبایلی است. به همین دلیل، بهترین راه برای فن‌آوا کارت با توجه به ابعاد و حجم تراکنش‌هایش، حرکت به سمت تراکنش‌های غیرحضوری است ولی آنچه در دو سال اخیر شاهد بودیم آن است که این شرکت، توفیق چندانی در توسعه اپلیکیشن موبایلی نداشته است. در این یادداشت، وضعیت کانال‌های مختلف فن‌آوا کارت بررسی شده است و همان‌طور که در ادامه خواهید خواند، علاوه بر عدم توسعه کانال‌های غیرحضوری، فن‌آوا کارت در کارت‌خوان نیز چندان موفق عمل نکرده است.
کارتخوانهای فن‌آوا کم‌تراکنش است
سرانه تعداد تراکنش کارتخوانهای فن‌آوا ۱۴۷ تراکنش در ماه است در حالی که متوسط شبکه شاپرک، ۲۲۰ تراکنش ماهانه به ازای هر کارت‌خوان است. تعداد تراکنش رابطه مستقیمی با سودآوری PSP دارد و از آنجا که شرکت‌های پرداخت به ازای هر تراکنش کارمزد دریافت میکنند، این آمار نشان‌دهنده آن است که کارتخوانهای فن‌آوا پر کار نیست و احتمالا در مقایسه با کارت‌خوان سایر شرکت‌های PSP، در پیشخوان پذیرنده، کارت‌خوان اول نیست. نمودار شکل۱ مقایسه‌ای از وضعیت ۱۲ شرکت پرداخت در شاخص «سرانه تعداد تراکنش به ازای هر کارت‌خوان» را نشان می‌دهد. در این نمودار مشخص است که کارتخوانهای به‌پرداخت، آسان پرداخت و پرداخت الکترونیک سامان، که اتفاقا سه شرکت بورسی پرداختی نیز هستند، از نظر تعداد تراکنش، دو برابر کارتخوانهای فن‌آوا، عملکرد دارند. توجه به این نکته حائز اهمیت است که بهبود کارایی شبکه کارت‌خوان در یک PSP با ابعاد فن‌آوا کارت، شاید ساده‌تر از شرکت‌های بزرگی مانند به‌پرداخت، آپ و سپ باشد ولی نتیجه عملکرد فن‌آوا کارت نشان می‌دهد که شبکه کارتخوانهای این PSP با عدم بهره‌وری روبه‌روست.
عدم بهره‌وری کارتخوانهای فن‌آوا را در شاخص اثربخشی نیز می‌توان دید. نمودار شکل۲، شاخص اثربخشی کارتخوانهای ۱۲ شرکت PSP را با هم مقایسه می‌کند. شاخص اثربخشی، حاصل تقسیم سهم PSP از تعداد تراکنش‌ها بر سهم PSP از تعداد دستگاه کارت‌خوان به دست می‌آید. بنابراین اگر این شاخص برابر با یک باشد به این معناست که آن PSP به میزان دستگاهی که در اختیار دارد، تراکنش هم دارد. بنابراین اعداد کمتر از یک نشان‌دهنده اثربخشی کم کارتخوانهای آن شرکت است. شکل۲، اثربخشی کارتخوانهای شرکت‌های PSP را نشان می‌دهد. همان‌طور که در این نمودار مشخص است، اثربخشی کارتخوانهای فن‌آوا در مقایسه با سایر PSPها در وضعیت مطلوبی قرار ندارد.
کارتخوانهای کم‌تراکنش و فاقد تراکنش
حدود ۳۰ درصد کارتخوانهای فن‌آوا کارت، با تعریف شاپرک، کم‌تراکنش و فاقد تراکنش است. این آمار در مقایسه با متوسط شبکه که ۲۶ درصد است بالاست و نشان می‌دهد که یکی از دلایل پایین بودن سرانه تراکنش‌های کارتخوانهای فن‌آوا، حجم بالای کارتخوانهای کم‌تراکنش و فاقد تراکنش است. با توجه به هزینه بالای تامین سخت‌افزار، فن‌آوا این فرصت را دارد که با جابه‌جایی‌های مناسب در شبکه پذیرندگان و جانمایی درست، کارآمدی کارت‌خوان‌هایش را بهبود بخشد.
اپلیکیشن‌های پرداختی، جایگاه بسیار ویژه‌ای در صنعت پرداخت الکترونیک پیدا کرده‌اند. عوامل مختلفی در این امر نقش دارند: نخست، ضریب نفوذ بالا و راحتی کاربری دستگاه‌های تلفن هوشمند است که در زندگی مردم جایگاه مهمی پیدا کرده است. دلیل دوم را می‌توان، تنوع در ارایه خدماتی دانست که به صورت غیرحضوری بر بستر این اپلیکیشن‌ها ارایه می‌شود. ضمن آنکه این خدمات با سایر سرویس‌های پرکاربرد مانند حمل و نقل، مواد غذایی، تجارت الکترونیک و غیره گره خورده و توانسته عملیات پرداخت را با سایر سرویس‌ها یکپارچه کند. دلیل دیگر را می‌توان در نگاه مثبت رگولاتوری به استفاده از خدمات مبتنی بر موبایل دانست. اپلیکیشن‌های آپ و تاپ توانستند از این فضا بهره برده و سهم بازار مناسبی را برای خود دست و پا کنند.
شکل ۴، وضعیت شرکت‌های PSP در تراکنش‌های اینترنتی (ipg و mpg) و شکل ۵ وضعیت تراکنش‌های کانال USSD این شرکت‌ها را مقایسه کرده است. در این دو نمودار واضح است که شرکت فن‌آوا کارت، عملکرد خوبی در زمینه تراکنش‌های غیرحضوری نداشته و کاملا POS را در محوریت فعالیت‌های خود قرار داده است. با توجه به ارزان بودن کانال‌های غیرحضوری، موفقیت شرکت‌های PSP در آینده، منوط به توسعه اپلیکیشن خواهد بود و شواهد نشان می‌دهد که فن‌آوا کارت، این فضا را به رقبای قدرتمند خود واگذار کرده است.
ارسال یک نظر