از کارت زرد تا چراغ سبز به وزارت ارتباطات

مقاومت در برابر ادغام وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و کوچک سازی دولت، دعوت چندین باره وزیر برای پاسخگویی به مسائلی مانند افزایش پهنای باند و پیامک های انبوه، افزایش قابل توجه بودجه این وزارتخانه و مسائلی از این دست را می توان مهم ترین اقدامات مجلس نهم در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات کشور دانست.

نود فناوری – مجلس نهم با اکثریت اعضای اصولگرای آن به تدریج کرسی های بهارستان را به دست اکثریت اصلاح طلب مجلس دهم خواهد سپرد تا گذشت زمان مشخص کند همسو بودن دولت و مجلس در نهایت خواهد توانست برای کشور تبدیل به نوعی فرصت شود یا خیر.اکنون در میان کاندیداهای نمایندگی در مجلس دهم بیشترین رای پایتخت را فردی آورده که زمانی در کسوت وزیر پست، تلگراف و تلفن مشغول به فعالیت بوده و هنوز هم دغدغه هایی در این حوزه دارد. بدین ترتیب اگر محمدرضا عارف بر کرسی ریاست مجلس دهم تکیه زند، احتمالا در حوزه ICT شاهد توجه جدی تر مجلس خواهیم بود، اما این که این حدسیات چقدر جامه عمل بپوشد و در نهایت حمایت مجلس از این بخش به حمایت از تصمیمات دولت و دفاع از آن محدود شود یا در کل مصلحت های کلان این حوزه را مورد بررسی قرار دهد، موضوعی است که تنها با گذشت زمان مشخص می شود.اما در مجلس نهم که حداقل در دولت دهم رویکردی همسو با دولت داشت، تصمیماتی هم در این حوزه اتخاذ شده که در نهایت همسو با دولت نبوده و به نظر می رسید در آنها بیشتر به مصلحت عمومی کشور اندیشیده شده است. نمونه بارز این موضوع را می توان در زمان طرح موضوع ادغام وزارتخانه های ارتباطات و راه و شهرسازی مشاهده کرد.در سال های پایانی دولت دهم، محمود احمدی نژاد در اقدامی یکباره تصمیم به کوچک سازی بیشتر دولت گرفته و بر آن شد تا دو وزارتخانه نه چندان هم جنس را ادغام کند. موضوعی که مورد مخالفت جدی نمایندگان قرار گرفته و در نهایت جلوی عملیاتی شدن آن گرفته شد.افزایش قابل توجه بودجه وزارت ارتباطاتاختصاص درآمدهای حاصله وزارت ارتباطات به عنوان بودجه سالانه این وزارتخانه از دیگر تصمیمات مهمی بود که در مجلس نهم گرفته شد تا به واسطه آن درآمدهای ارتباطی کشور که رقمی نه چندان کم را شامل می شد به جای سپرده شدن به بخش های مختلف دولت در اختیار وزارت ارتباطات قرار گیرد تا بدین ترتیب شاهد توسعه زیرساخت های ارتباطی کشور باشیم.به هر صورت این افزایش بودجه انتظارات نمایندگان از وزارت مربوطه را هم بالاتر برد و باعث شد در موارد متعدد نمایندگان مختلف از جمله محمد سلیمانی که خود او هم در دولت های نهم و دهم به عنوان وزیر ارتباطات فعالیت داشت، به موضع گیری در این زمینه بپردازد: مجلس سال گذشته تصمیم گرفت که درآمدهای حوزه ارتباطات به خود وزارت برگردد. درآمدهای مخابراتی و ارتباطی در سال ۱۳۹۳ نزدیک به ۴۰۰۰ میلیارد تومان است. این رقمی بسیار بالاست که در اختیار یک وزارتخانه قرار می گیرد. با توجه به بودجه کشور که در شرایط فعلی محدودیت دارد این رقم می تواند شق القمر کند. البته این بودجه تحقق هم پیدا می کند، یکی از حوزه هایی که بودجه آن صد درصد محقق می شود حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات است. ممکن است بودجه مالیات ۸۰ درصد محقق شود اما در این حوزه درآمدهای ارتباطی و مخابراتی حتی بالای صد درصد محقق می شود. بنابراین تحقق آن تضمین شده و از جیب مردم است که به همین حوزه اختصاص پیدا کرده است. وزارت ارتباطات در سال ۱۳۹۳ از نظر منبع مالی هیچ مشکلی ندارد و نسبت به وزارت ارتباطات در طول تاریخ از نظر منبع مالی در اوج قرار دارد.نصرالله پژمان فر – عضو کمیسیون فرهنگی مجلس – هم در زمان طرح سئوال از وزیر ارتباطات در خصوص افزایش پهنای باند کشور متذکر شد که مجلس برای راه اندازی شبکه ملی اطلاعات بودجه مناسبی را اختصاص داد اما در عمل به جز چند اصلاح خروجی دیگری دیده نشد و کار بیشتر از پنج درصد جلو نرفت. در چنین شرایطی هزینه استفاده از اینترنت برای مردم بسیار زیاد و حتی بالغ بر ۱۰ برابر قیمت واقعی آن است. در نهایت نیز کار بی کیفیت به مردم داده می شود.این نماینده مجلس نهم با بیان این که شبکه های خارجی عموماً از شبکه ملی اطلاعات به عنوان محدودکننده و ترک کننده ارتباطات با اینترنت جهانی نام می برند، گفته بود که متأسفانه وزارت ارتباطات نیز این موضوع را به شکل دیگری عنوان می کند و می گوید که این پروژه به ۶۰۰۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد. حال این که اعتقاد ما این است راه اندازی شبکه ملی اطلاعات به عزم و اراده و نه چند هزار میلیارد تومان نیاز دارد که این عزم و اراده وجود ندارد.اختصاص یازدهمین کارت زرد مجلس به وزیر ارتباطاتالبته اگرچه مجلس نهم در زمینه بودجه حمایت های قابل توجهی از وزارت ارتباطات داشت اما در مواردی هم چنان پیش رفت که حتی کارت زردی هم به وزیر ارتباطات ارائه شد. در واقع در ابتدای سال جاری و در دوره ای که برای مدتی دعوت وزرای مختلف به مجلس و ارائه ی کارت زرد به آنها گویی به نوعی در دستور کار مجلس قرار گرفته بود محمود واعظی هم راهی بهارستان شد و در نهایت یازدهم کارت زرد مجلس به دولت یازدهم را به نام خود ثبت کرد.اما پیش از دریافت این کارت واعظی برای ارائه ی توضیحات به مجلس فراخوانده شد و بدین ترتیب در موارد مختلفی که مهم ترین آنها به افزایش پهنای باند مربوط می شد مورد سوال قرار گرفت.در این زمینه اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس به طرح سئوال پرداخته و نصرالله پژمان فر با تأکید بر این که راه اندازی شبکه ملی اطلاعات راه اندازی به عزم و اراده نیاز دارد، گفت: نه تنها چنین عزم و اراده ای دیده نمی شود بلکه استفاده کاربران از اینترنت بسیار بالا و حتی بالغ بر ۸ تا ۱۰ برابر هزینه واقعی است.وی با بیان این که مسأله شبکه ملی اطلاعات می تواند تهدیدهای بزرگ را به فرصت تبدیل کند، افزود: مجلس برای راه اندازی شبکه ملی اطلاعات بودجه مناسبی را اختصاص داد اما در عمل به جز چند اصلاح خروجی دیگری دیده نشد و کار بیشتر از ۵ درصد جلو نرفت.محمود واعظی هم در این جلسه به پاسخگویی به سوالات نمایندگان پرداخت و عنوان کرد: تجارت الکترونیکی و دیگر برنامه هایی که در زمان رای اعتماد به مجلس وعده دادم را با وجودی که در زمان تحویل وزارتخانه تنها ۱۴ درصد از تکالیف برنامه پنجم توسعه تحقق یافته بود را پذیرفتم و در حالی که نیمی از زمان این برنامه گذشته بود ولی همه مسئولیت های اجرای برنامه پنجم توسعه را پذیرفتم و گفتم تا پایان سال ۹۴ همه این وظایف را انجام می دهم.وی در عین حال خطاب به پژمان فر و آقاتهرانی پرسید: آیا طی ۱۱ سال گذشته و در دوره های قبل از بنده نباید از مسئولان وقت در خصوص توسعه شبکه و پهنای باند و راه اندازی شبکه ملی اطلاعات سوال می پرسیدید؟ آیا می توانیم شبکه ملی اطلاعات را بی آنکه پهنای باند را افزایش دهیم اجرا کنیم؟پس از طرح این سوالات و ارائه ی پاسخ های آقای وزیر با توجه به اینکه نماینده سوال کننده از پاسخ های وی قانع نشده بود، سوال به رأی گذاشته شد که از مجموع ۱۹۵ نماینده حاضر با ۷۰ رأی موافق، ۹۹ رأی مخالف و ۱۱ رأی ممتنع مجلس از پاسخ های واعظی قانع نشده و بدین ترتیب یازدهمین کارت زرد خود را به وزیر ارتباطات داد.حمایت کمیسیون صنایع، انتقاد کمیسیون فرهنگاما از دیگر نکات جالبی که می توان درباره رابطه وزارت ارتباطات دولت یازدهم با مجلس نهم یاد کرد بحث حمایت و عدم حمایت های نمایندگان از این وزارتخانه و طرح های آن است. در این زمینه نمایندگان حاضر در کمیسیون صنایع و مخابرات اغلب روابط حسنه ای با وزارت ارتباطات داشته و طی این مدت در بسیاری از برنامه ها و مراسم مربوط به این بخش حضور یافته و هر بار به تمجید از سیاست های دولت در این بخش می پرداختند.گاهی نیز در شرایط اضطرار و هنگامی که میان این وزارتخانه با سایر بخش ها اختلاف نظری پیش می آمد، این کمیسیون به طرفداری از نماینده دولت پرداخته و نقشی حمایتی داشت. با این حال کمیسیون فرهنگی مجلس که در بسیاری موارد امکان ورود به مسائل مربوط به این حوزه را داشت به عنوان کمیسیون منتقد دولت عمل می کرد.اما در نهایت ۱۰ ماه پس از دریافت کارت زرد از بهارستان نشینان، واعظی بار دیگر راهی مجلس شد تا این بار در خصوص پیامک های انبوه پاسخگوی نمایندگان مردم باشد. البته پیش از این نیز دوبار از وی دعوت شده بود برای پاسخ به سوال نمایندگان در مورد پیامک های تبلیغاتی در این کمیسیون حاضر شود اما این اتفاق نیفتاد. براین اساس با توجه به دو بار دعوت این کمیسیون از وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و عدم حضور وی، کمیسیون فرهنگی برای بار سوم از وزیر دعوت به عمل آورده است.البته تعاملات مجلس نهم و وزارت ارتباطات تنها به موارد فوق محدود نشده و طی این مدت مجلس در این حوزه اقدامات متعدد دیگری مانند فیلترینگ شبکه های اجتماعی، حذف شوراهای موازی، جمع آوری ۱۰۰ امضاء برای بازگرداندن مخابرات به دولت و … نیز اقداماتی در دست داشت.در این میان نکته ی جالب این که مجلس نهم شاهد حضور محمد سلیمانی، وزیر سابق ارتباطات بود و دولت دهم در شرایطی آغاز به کار خواهد کرد که محمدرضا عارف، وزیر سابق پست، تلگراف و تلفن بیشترین رای تهران را آورده و احتمالا به عنوان رییس مجلس فعالیت خواهد کرد.کمترین تذکرات مجلس به وزیر ارتباطاتدر ارتباط با رابطه وزارت ارتباطات با مجلس نهم معاون پارلمانی وزیر ارتباطات نیز به گفت وگویی با ایسنا پرداخته و در قالب آن به ارزیابی تشریحی عملکرد دولت نهم و میزان همکاری آن با وزارت ارتباطات پرداخت.مرتضی براری در این گفت وگو با اشاره به همکاری موثر نمایندگان مجلس با وزارت ارتباطات، این نکته را مورد تاکید قرار داد که در این مدت وزارتخانه متبوع او هم تلاش داشته تا با برقراری تعاملات لازم سوالات و ابهامات نمایندگان مجلس را پاسخگو باشد و بر این اساس طی این دوران وزیر ارتباطات یکی از وزرایی است که کمترین حضورها را در مجلس داشته است.معاون حقوقی، امور دولت و مجلس وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در ادامه به شوراهای مختلفی که در وزارت ارتباطات تشکیل شده اشاره کرد و گفت: در حال حاضر مدتی است شورای پارلمانی ما برای هماهنگی و تنظیم روابط میان وزارتخانه و مجلس تشکیل شده است و در قالب تشکیل این شورا ما تمام تلاش خود را کرده ایم که دغدغه نمایندگان محترم را به حداقل برسانیم.وی ادامه داد: علاوه بر این شورای مدیران هم در استان های مختلف با حضور مسئولان استانی به احصاء و پیگیری درخواست ها و مشکلات استان ها پرداخته و پس از آن ما با برطرف کردن این مشکلات بخش مهمی از دغدغه نمایندگان را که به امور مناطق محروم و روستاها مربوط بود، برطرف کردیم. بدین ترتیب حجم نامه نگاری های نمایندگان به حداقل رسیده و در عمل هم شاهد بودیم که طی یک سال گذشته وزیر ارتباطات کمترین حضور در مجلس را برای پاسخگویی به سئوالات نمایندگان داشت.معاون پارلمانی وزیر ارتباطات همچنین اظهار کرد: از سویی دیگر در حوزه سئوالات و تذکرات وزارت ارتباطات جزو سه دستگاه برتر در کمترین تعداد سئوالات و تذکرات شناخته شد و با وجود این که این وزارتخانه بیشترین حجم ارتباط را با مردم داشت و خدمات آن تمام مردم کشور را دربر می گرفت ما توانستیم بیشترین تعامل و همکاری را با مجلس داشته باشیم.دکتر براری ادامه داد: به اعتقاد ما مجلس برای دستگاه های اجرایی یک فرصت بزرگ به شمار می رود تا بتوانیم از طریق آن خلا های قانونی خود را پیگیری کنیم و به همین دلیل حضور ما در مجلس حضوری خوب و حداکثری بود و همواره در صحن های علنی در طول روزهای کاری حضور داشته و تلاش می کردیم مشکلات را به حداقل رسانده و از سوی دیگر از ظرفیت مجلس برای ارتقاء بخش خود استفاده حداکثری داشته باشیم.مجلس نهم برای وزارت ارتباطات چه کرد؟وی در ادامه ی صحبت های خود به مهم ترین اتفاقاتی که در مجلس نهم برای وزارت ارتباطات اتفاق افتاد اشاره کرد و گفت: کلیت لایحه اساسنامه شرکت پست در این دوره در صحن علنی مجلس به صورت ماده ۸۵ به تصویب رسید در حالی که این مصوبه چندین سال در مجلس بود و حال این اتفاق می تواند باعث ساماندهی پست و ایجاد تحولات خوبی در این صنعت شده و راه را برای بخش خصوصی باز کند.معاون پارلمانی وزیر ارتباطات پیگیری و حل مشکل کارگزاران روستایی مخابرات را از دیگر مواردی دانست که طی این مدت با همکاری مجلس به نتیجه رسیده است.براری افزود: تصویب لایحه اصلاحات اساسنامه و آیین نامه های کلی کنفرانس ها درباره فراهم آیی کنفرانس مختار در سال ۲۰۱۰ از دیگر اتفاقات مثبتی بود که در مجلس نهم رقم خورد و این موضوع منجر به الحاق به اتحادیه بین المللی شد.وی با تاکید بر اینکه با توجه به رشد قابل توجه حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات لازم است بسترهای موجود و قوانین موردنیاز هم همزبان با این فناوری رشد کنند، یادآور شد: بحث ادغام شورای عالی فناوری اطلاعات و حمایت های مجلس در این زمینه از دیگر اتفاقات قابل توجه مجلس نهم است البته در کنار مجلس، طی این مدت در دولت هم مصوبات بسیار خوبی داشتیم و در ارتباط با فاوا ۳۹ مصوبه نیز از سوی دولت ابلاغ شد.مجلس دوقطبی نبوداما براری در پاسخ به سئوال ایسنا مبنی بر دو قطبی شدن مجلس نهم در برابر وزارت ارتباطات و حمایت قابل توجه نمایندگان کمیسیون صنایع و انتقادات جدی نمایندگان کمیسیون فرهنگی مجلس متذکر شد: کمیسیون صنایع و نمایندگان آن در این مدت به این حوزه توجهی داشتند که نشان از آن دارد که مجلس دریافته است که این بخش از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و از جمله زیرساخت هایی است که توانمند سازی آن موجبات توسعه سایر بخش ها را فراهم می کند.وی ادامه داد: برهمین اساس با چنین اعتقادی نمایندگان مجلس در برهه ای از زمان جلوی ادغام وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات را گرفته و در زمانی دیگر برای افزایش بودجه این وزارتخانه تلاش کردند. همچنین در مقطعی از زمان باعث شدند مرکز تحقیقات مخابرات به بدنه وزارت ارتباطات برگردد تا وزارتخانه از داشتن یک اتاق فکر بی بهره نماند.معاون پارلمانی وزیر ارتباطات همچنین اظهار کرد: سال گذشته بودجه وزارت ارتباطات ۲۵۰۰ میلیارد تومان بود اما برای بودجه امسال سازمان های مختلف درخواست کرده بودند که از بودجه این وزارتخانه به آنها تخصیص داده شود که اگر قرار بود به این درخواست ها پاسخ مثبت داده شود ۲۴۸۰ میلیارد تومان از بودجه این وزارتخانه باید به وزارتخانه یا سازمان های دیگر اختصاص پیدا می کرد، اما نمایندگان مجلس این اجازه را ندادند که این توجه جای تقدیر دارد.براری همچنین از همکاری های وزارت ارتباطات با مجلس نهم یاد کرد و گفت: ما نیز در این مدت تلاش بسیاری کردیم تا در برابر موضوعات مختلف و اعتماد نمایندگان مجلس پاسخگو باشیم و برهمین اساس اگر تعداد سئوالات مجلس از وزیر ارتباطات را با دیگر وزرا مقایسه کنیم، متوجه این تعامل خواهید شد.وی در ادامه در پاسخ به ایسنا مبنی بر حمایت همه جانبه نمایندگان کمیسیون صنایع از وزارت ارتباطات و خالی بودن جای نقد در این میان نیز متذکر شد: اصلا نمی پسندیم که مجلس از انتقادات خود صرف نظر کند به هرحال این نهاد لازم است انتقادات صریح خود را مطرح کند و ما نیز در تمام جلساتی که با اعضای مختلف کمیسیون ها داشتیم هم مورد تقدیر قرار گرفته، هم نقد می شدیم، پس اینگونه نبوده که لابیگری خاصی صورت گرفته باشد.معاون پارلمانی وزیر ارتباطات در ارتباط با دو قطبی بودن رفتار مجلس در برابر وزارت ارتباطات هم توضیح داد: اگر سئوالات جنبه فنی داشت به کمیسیون صنایع مربوط شده و اگر در آنها مباحث فرهنگی مورد توجه قرار می گرفت این موضوع از سوی کمیسیون فرهنگی پیگیری می شد، اما در این میان چندین بار شاهد بودیم که در برخی مواقع مانند محتوای پیامک ها وزیر ارتباطات از سوی کمیسیون فرهنگی به مجلس فراخوانده می شد، در صورتی که این موضوع کاملا به وزیر ارشاد ارتباط داشت.براری همچنین یادآور شد: در مجلس نهم در یک دوره هم وزیر ارتباطات یک کارت زرد گرفت که در واقع کمیسیون فرهنگی در لوای سئوالات فرهنگی به بحث های زیرساختی و فنی پرداخته بود. البته با این وجود تعاملات ما با کمیسیون فرهنگی مجلس هم بسیار خوب بود و ما تلاش داشتیم تعاملی قوی با یکدیگر داشته باشیم.معاون پارلمانی وزیر ارتباطات در ادامه صحبت های خود تاکید کرد: اما نکته ای که باید به آن توجه داشت در واقع برای بررسی تعامل یک وزارتخانه با مجلس بهترین کار آن است که تعداد تذکرات مجلس را در نظر بگیریم حال وزارت ارتباطات و نمایندگان آن در سال گذشته که سال آخر مجلس هم بود و بسیاری از وزرا به صورت هفته ای در مجلس حضور پیدا می کردند، در نهایت تنها دوبار میهمان مجلس بود که این موضوع نشان از عملکرد شفاف این وزارتخانه برای نماینده ها دارد.وی در پاسخ به سئوالی مبنی بر این که بیشترین آرای مردم تهران به فردی اختصاص یافته که او همزمان نیز وزیر پست و تلگراف کشور بوده، اظهار کرد: خوشحالیم که وزیر ما بیشترین رای را در استان تهران اخذ کرده است، چرا که در کل هرچه افراد آشنا در حوزه ما در مجلس بیشتر باشند امکان همراهی بیشتری وجود دارد و حال ما انتخاب آقای عارف را ابتدا به خودمان تبریک می گوییم. در واقع این اتفاق یک فرصت است که شخصیت علمی و استاد و وزیر ما منتخب مردم تهران شده است و قطعا این موضوع می تواند سرعت تعاملات ما مجلس را افزایش دهد.گزارش از خبرنگار ایسنا محبوبه نقره خامه