وقتی بهداشت و سلامت دهان و دندان برنامه مدون ملی و بودجه‌ای ندارد، وقتی بیمه‌ها خدمات دندانپزشکی را پوشش نمی‌دهند، وقتی که حتی شاخص های سلامت دهان و دندان اعلام نمی‌شود، می‌شود گفت، سلامت دهان و دندان ایرانیان در بحران است.
میپنا – سلامت و بهداشت و دهان و دندان آن قدر مهم است که پیامبر اسلام (ص) بارها به رعایت آن سفارش کرده‌اند، اما حالا باید دید وضعیت بهداشت و سلامت دهان و دندان و شاخص ها و آمارهای آن با ما چه می‌گوید.حسین حصاری، معاون پژوهشی مرکز تحقیقات پیشگیری پوسیدگی دندان دانشگاه علوم پزشکی ایران در رابطه با وضعیت سلامت دهان و دندان ایرانیان گفت: به طور میانگین افراد ۱۲ ساله دو دندان خراب، ۱۵ ساله دارای سه دندان خراب، ۱۸ ساله ۴ دندان خراب،افراد ۳۵ ساله ۹ دندان خراب و افراد ۴۵ ساله ۱۲ دندان خراب در دهان دارند.حصاری اظهار کرد: شاخص DMFT (شاخص پوسیدگی، کشیدگی و پرکردگی دندان) در ایران برای سنین مختلف متفاوت است چنانچه این شاخص در کودکان ۱۲ ساله ۲ است یعنی به طور متوسط دو عدد از دندان‌های هر فرد ۱۲ ساله ایرانی به علت پوسیدگی دندان خراب شده است.وی تصریح کرد: وضعیت بهداشت و دندان به عوامل مختلف بستگی دارد و با شاخص‌های مختلف سنجیده می‌شود که این شاخص در بین کودکان ۱۲ ساله در ۲۰ سال گذشته بین ۱.۶ تا ۲ در نوسان بوده است و تغییر چندانی نکرده است.۲۵ درصد جمعیت کشور در روستاها از خدمات دهان و دندان محرومندمعاون پژوهشی مرکز تحقیقات پیشگیری پوسیدگی دندان دانشگاه علوم پزشکی ایران گفت: کشور در حوزه بهداشت دهان و دندان در حوزه نیروی انسانی دچار چالش است به گونه‌ای که متأسفانه ۲۵ درصد جمعیت کشور در روستاها به خدمات دندانپزشکی دسترسی ندارند و به جرئت می‌توان گفت نیروی انسانی در رابطه با حوزه دندان در هیچ سطحی در روستاها نداریم.فقدان سیستم سلامت دهان و دندان منسجممعاون پژوهشی مرکز تحقیقات پیشگیری پوسیدگی دندان دانشگاه علوم پزشکی ایران در رابطه با تلاش برای دسترسی به شاخص مناسب سلامت دهان و دندان در کشور تأکید کرد: پایین آوردن این شاخص از ۲ به ۱.۲ که عددی ایده‌آل است بسیار سخت است و نیازمند سازمان و سیستم سلامت دهان و دندان منسجم است.این دندانپزشک شاخص DMFT در ۱۵ سالگی در ایران را ۳ در ۱۸ سالگی ۴ و در ۳۵ سالگی ۹ و در ۴۵ سالگی ۱۲ عنوان و تصریح کرد: نکته نگران کننده در حوزه سلامت دهان و دندان کشور درصد ترمیم دندان‌های پوسیده در کشور است.وی افزود: متأسفانه در ایران فقط ۱۵ تا ۲۵ درصد دندان‌های آسیب‌دیده به علت پوسیدگی ترمیم می‌شوند و سایر موارد یا کشیده می‌شوند یا به صورت پوسیده در دهان باقی می‌مانند.به نیازهای سلامت دهان و دندان مردم پاسخ داده نشده استمعاون پژوهشی مرکز تحقیقات پیشگیری پوسیدگی دندان دانشگاه علوم پزشکی ایران گفت: آمارها نشان می‌دهد که به مشکلات مردم در عرصه دندان پاسخ داده نمی‌شود و با توجه به شرایط اقتصادی کشور و تجربه سایر کشورها نمی‌توان انتظار داشت همه دندان‌ها ترمیم شود چرا که با این حجم پوسیدگی هیچ سیستم سلامتی در جهان قابلیت ترمیم این دندان‌ها را ندارد چرا که حجم بسیار بالاست.حصاری تأکید کرد: با توجه به شرایط موجود راهی جز پیشگیری وجود ندارد چرا که در هر شرایطی نمی‌توان پاسخ درمانی به این مشکلات ارائه کنیم. بنابراین باید تمام اهداف و استراتژی نظام سلامت دهان در حوزه بهداشت و پیشگیری متمرکز شود.وی با اشاره به پایین بودن شاخص پوسیدگی دندان در برخی کشورها گفت: در کشورهای حوزه اسکاندیناوی، استرالیا، نیوزلند، کانادا و انگلیس با اقدامات پیشگیری توانسته‌اند این شاخص را در حد پایین نگاه دارند و شدت پوسیدگی را در افراد کم کنند.ایرانی های ۴۰ ساله از فرانسوی ها ۴ دندان کمتر دارندمعاون پژوهشی مرکز تحقیقات پیشگیری پوسیدگی دندان دانشگاه علوم پزشکی ایران گفت: مقایسه ایران با کشور فرانسه در حوزه سلامت دهان و دندان افراد ۴۰ ساله فاصله ما با شرایط مناسب را نشان می‌دهد چنانکه در افراد ۴۰ سال ایرانی چیزی در حدود ۷ دندان کشیده می‌شود و با توجه به اینکه هر فرد بزرگسال باید ۲۸ دندان سالم داشته باشد، به طور متوسط هر ایرانی ۴۰ ساله حدود ۲۱ یا ۲۲ دندان دارد.حصاری گفت: این آمار در حالی است که افراد فرانسوی ۴۰ ساله دارای ۲۸ دندان هستند و این بدان معناست که دندان‌های پوسیده شده ترمیم و نگهداری می‌شوند ولی در ایران دندان‌ها کشیده می‌شوند که امیدواریم این شاخص در سال‌های آینده بهبود پیدا کند.این دندانپزشک گفت: در کشورهای مذکور شاخص پوسیدگی دندان در کودکان ۱۲ ساله نزدیک به یک است اما دستیابی به این رقم با نظام سلامت موجود در کشور ما بسیار سخت است و مشکلاتی داریم که وضعیت نظام سلامت یکی از موانع دستیابی به شرایط مناسب بهداشت دهان و دندان است.معاون پژوهشی مرکز تحقیقات پیشگیری پوسیدگی دندان دانشگاه علوم پزشکی ایران تأکید کرد: یکی از مشکلات دستیابی به این هدف نظام سلامت شامل افراد، اهداف، نیروی انسانی، جایگاه‌های ارائه خدمات، فرآیند‌های خدمات مادی،حمایتی،بیمه‌ای، منابع و توجه نظام بهداشت کشور به مسائل دهان و دندان است.سیاستگذاران توجه درستی به مسائل دهان و دندان کشور ندارندحصاری خاطر نشان کرد: متأسفانه در نظام بهداشتی و درمانی کشور همکاران پزشک ما مشکلات سلامت دیگری را پیش رو می‌بینند و توجه درستی به مسائل دهان و دندان ندارند و در تصمیم‌گیری‌ها به حوزه دندانپزشکی به عنوان بخش کنار گذاشته شده نگاه می‌کنند در صورتی که باید اقدامات مناسبی صورت گیرد تا اتفاق مناسب در این حوزه روی دهد.این دندانپزشک در رابطه با پوشش بیمه‌ای خدمات دندانپزشکی نیز گفت: این پوشش نیز به شکلی است که در توافق با وزارت بهداشت صورت گرفت تا خدمات پیشگیری برای کودکان و بزرگسالان ایجاد شود اما تعرفه‌ها به حدی پایین است که طبق اطلاعات من هیچ دندانپزشکی با بیمه قرارداد نمی‌بندد.وی خاطر نشان کرد: متأسفانه کوچک دانستن و بی‌توجهی بیمه‌ها به دندانپزشکی به علت بزرگ بودن حجم مشکل و ترسیدن بیمه‌ها به علت بار مالی زیاد خدمات دندانپزشکی باعث حداقلی بودن و پایین بودن تعرفه‌ها شده است و هیچ دندانپزشکی نمی‌تواند با این تعرفه‌ها اقدامات مورد نظر را انجام دهد.فقدان تعرفه بیمه‌ای عامل اقبال نکردن پزشکان از همکاری با بیمهمعاون پژوهشی مرکز تحقیقات پیشگیری پوسیدگی دندان دانشگاه علوم پزشکی ایران گفت: ظاهراً چیزی به تصویب رسیده است که بیمه‌ها خدمات دندانپزشکی را پوشش دهند ولی معطل مانده است و در صحبت‌هایی که با مسئولان بیمه‌تامین اجتماعی داشتیم متعجب بودند که چرا دندانپزشکی برای عقد قرارداد مراجعه نمی‌کند که علت آن قطعاً نبود تعرفه‌گذار واقعی است.حصاری نتیجه این تعرفه‌گذاری غیر واقعی و فقدان پوشش بیمه‌ای را بی‌بهره‌گی مردم از تمام سطوح خدمات دندانپزشکی دانست و گفت: ارائه نشدن خدمات دندانپزشکی به مردم وجود دندان خراب همراه با درد در دهان، غذا خوردن و جویدن نامناسب، نامناسب بودن چهره افراد و پایین بودن کیفیت زندگی است که مردم باید از آن رنج ببرند.وی تصریح کرد: در همه جای دنیا خدمات دندانپزشکی به صورت تیمی ارائه می‌شود اما این کار در ایران انجام نمی‌گیرد و تنها دندانپزشکان مسئول ارائه خدمات درمانی و پیشگیری دندان‌ها هستند.این دندانپزشک علت این موضوع را تربیت نشدن بهورزها، بهداشت‌کاران دهان و دندان و پرستارهای دندانپزشکی و همچنین زیاده‌خواهی برخی افراد وارد شده به سطوح پایین‌تر خدمات دندانپزشکی است.دانشکده‌های دندانپزشکی تمایلی به تربیت بهداشت کاران دهان ندارندحصاری گفت: در دانشکده‌های دندانپزشکی این تمایل وجود دارد که فقط دندانپزشک تربیت شود و به تربیت بهداشت‌کاران، بهورزان و پرستاران دندانپزشکی توجهی نمی‌شود در صورتی که کشور ما اکنون پیش از متخصص به نیروهای رده پایین‌تر نیاز دارد چرا که این ساختار باید به صورت هرم باشد.فقدان مدیریت اثربخش عامل اصلی مشکلات سلامت دهان و دندانرضا مسائلی، عضو شورای عالی سلامت دهان وزارت بهداشت نیز با اشاره به ضعف خدمات سلامت دهان و دندان در کشور، فقدان مدیریت اثربخش را عامل اصلی این مشکل دانست و تصریح کرد: بیشترین مشکل در حوزه سلامت دهان و دندان، ضعف مدیریت و عدم ایجاد بسیج عمومی برای حل مشکل با امکانات موجود است.وی تصریح کرد: چنانچه عزم عمومی و مدیریت مناسب در این راستا صورت گیرد، مشکلات عدیده در این حوزه ظرف دو سال حل خواهد شد.کشورهای پیشرفته به سمت سیستم بدون پوسیدگی حرکت می‌کنندمسائلی خاطرنشان کرد: در صورتی که این دو اقدام صورت گیرد، شرایط سلامت دهان و دندان به سمتی خواهد رفت که با سیستم کشورهای توسعه‌یافته که امروزه سیستم بدون پوسیدگی و درمان دندانپزشکی را دنبال می‌کنند و تنها در حال انجام اقدامات پیشگیرانه است، قابل مقایسه خواهد بود.این عضو شورای عالی سلامت دهان وزارت بهداشت تأکید کرد: علی‌رغم اقدامات و فرصت‌های مناسب ایجادشده در کشور، با نقاط مطلوب فاصله زیادی داریم و هنوز متأسفانه شاخص DMF ( شاخص پوسیدگی، کشیدگی و پرکردگی دندان) در کشور اعلام نشده است و وزارت بهداشت باید هر چه زودتر این شاخص را اعلام کند.سازمان سلامت دهان و دندان راه حل مشکلات دهان و دنداناین عضو شورای عالی سلامت دهان وزارت بهداشت تأکید کرد: پس از سخنان وزیر بهداشت در شورای سلامت دهان مبنی بر تشکیل سازمان سلامت دهان و دندان به عنوان یک سازمان مستقل، این موضوع فرصتی کلیدی است که بحث ارتقای سلامت دهان و دندان در دستورکار جدی قرار بگیرد.به باور وی بدنه کارشناسی و ارکان وزارت بهداشت باید با شتاب بیشتری ظرفیت‌های بالقوه را بازشناسی و به بالفعل کند که نتیجه آن ارتقای سلامت دهان و دندان خواهد بود.این عضو شورای عالی سلامت دهان وزارت بهداشت تصریح کرد: متأسفانه اخبار غیر رسمی از وضعیت خوبی در حوزه دهان و دندان حکایت نمی‌کند و مردم در سطوح سنی مختلف در قیاس با سایر شاخص‌های بهداشتی کشور و شاخص‌های سلامت دهان و دندان کشورهای منطقه از کودک تا سالمند، بهداشت دهان و دندان خوبی ندارند.ضعف و مشکلات اقتصادی مردم عامل درمان نشدن دندان‌هاوی علت این مشکل را ضعف و مشکلات اقتصادی مردم، گران بودن هزینه‌های دندانپزشکی و عدم پوشش بیمه‌ای برای سلامت دهان و دندان مردم دانست.مسائلی گفت: اواخر سال گذشته، دولت مصوبه‌ای داشت که بر اساس آن برخی خدمات دندانپزشکی را جزو تکالیف بیمه‌های پایه قرار داد که متأسفانه این موضوع هم به شکل دقیق و حساب‌شده، اجرایی و عملیاتی نشد.این عضو شورای عالی سلامت دهان وزارت بهداشت تصریح کرد: علی‌رغم اینکه دولت، وزارت رفاه و بیمه‌ها را مکلف کرد که در این زمینه اقدامات جدی انجام شود، به سبب ضعف مدیریت سیستم سلامت دهان و دندان در کشور، این موضوع به حاشیه رانده شد و آن طور که باید و شاید، اجرایی و عملیاتی نشد.وی گفت: علی‌رغم عزم جدی که برای سلامت کشور شکل گرفته است، متأسفانه تاکنون حوزه سلامت دهان و دندان رشدی نداشته است و مردم از این عزم دولت در حوزه سلامت دهان و دندان بهره‌مند نشده‌اند.مسائلی تصریح کرد: لازم است در قالب مصوبات هیأت وزیران و قانون برنامه ششم توسعه، وزارتخانه‌های مختلف را مکلف کرد تا از ظرفیت‌های موجود استفاده کرده و با بسیج عمومی، ارتقای سلامت دهان و دندان را در سنین مختلف هدف قرار دهند و با این کار ان شاءالله در سال ۹۴ از این ظرفیت‌های بالقوه که در کشور وجود دارد، سلامت دهان و دندان مردم ارتقاء یابد.زنگ مسواک کارگشا نیستوی تأکید کرد: یک زنگ مسواک، یک برنامه خبری یا پخش یک گزارش توسط رسانه‌ها در پیشگیری و ارتقای سلامت دهان و دندان تأثیر چندانی نخواهد داشت بلکه باید بسیج عمومی در حوزه‌های مختلف مانند اقتصاد، فرهنگ، سلامت و خدمات‌دهی به مردم صورت گیرد و از حوزه خصوصی که ظرفیت زیادی دارد استفاده شود.عضو شورای عالی سلامت دهان وزارت بهداشت گفت: علتی که مردم به دندانپزشکان مراجعه نمی‌کنند ترس از هزینه‌های سنگین دنداپزشکان است، در حالی که از طرف مقابل نیز بسیای از مطب‌‌های دندانپزشکی بدون بیمار مانده‌اند، بنابراین اگر سیستم بیمه‌ای قوی باشد و دندانپزشکان وارد قرارداد بیمه شوند مشکلات حل خواهد شد.مسائلی تصریح کرد: زمانی که مردم عزم دولت را در این عرصه ببینند و بخشی از هزینه‌ها توسط بیمه‌ها پرداخت شود، مردم نیز بخشی از هزینه‌ها را تحمل خواهند کرد و این بار توقعات متراکم‌شده با یک مدیریت هوشمندانه بین حوزه‌های درگیر تقسیم خواهد شد و شاخص سلامت دهان و دندان ارتقا پیدا می‌کند.وی گفت: علی‌رغم اقدامات متراکم‌شده در نظام سلامت، وزارت بهداشت باید تلاش بیشتری برای استفاده بهتر از امکانات و خدمت‌رسانی بیشتر به مردم و در نتیجه ارتقاء سطح سلامت مردم انجام دهد.بهداشت کاران حلقه مفقوده سلامت دهان و دنداندر همین حال علی یزدانی، عضو شورای سلامت دهان وزارت بهداشت نیز کاهش سلامت و بهداشت دندان در کشور را ناشی از حذف بهداشت کاران دندان دانست و گفت: بهداشت کاران دندان حلقه مفقوده فرایند سلامت دهان و دندان در ایران هستند چرا که در زمان فعالیت این قشر در کشور شاخص DMFT(پوسیدگی، ترمیم، کشیدگی) در پایین ترین سطح ممکن بوده است.وی تصریح کرد: بهترین شاخص DMFT یا شاخص پوسیدگی، ترمیم و کشیدگی دندان در ایران زمانی که بهداشت‌کاران دهان و دندان در روستاها فعالیت داشتند در ایران به ثبت رسید که حدود ۳ بود ولی اکنون متأسفانه افراد خوش‌بین این رقم را ۶ اعلام می‌کنند و افراد غیرخوش‌بین رقم بالاتر از ۶ را مطرح می‌کنند.یزدانی تأکید کرد: شاهد این مدعا نیز رقم پایین شاخصDMFT در استان شیراز است که بهداشت‌کاران دندان همچنان در آن استان فعال هستند و این استان را به الگوی کاهش مشکلات و پوسیدگی دندان در کشور تبدیل کرده است.این عضو شورای سلامت دهان وزارت بهداشت خاطرنشان کرد: قانون بکارگیری بهداشت‌کاران همچنان پابرجاست ولی وزارتخانه بهداشت از سال‌های گذشته راسأ از بکار گرفتن بهداشت‌کاران خودداری می‌کند.اغلب تصمیم گیران حوزه دندان رنج مردم را درک نکرده‌اندوی افزود: متأسفانه اغلب کسانی که برای دندانپزشکی کشور تصمیم می‌گیرند رنج یک فرد روستایی که دندان‌های خود و خانواده‌اش دارای هزاران مشکل مانند آبسه دندان و پوسیدگی دندان است را لمس نکرده‌اند.وی تصریح کرد: این حرف من بدان معنا نیست که در کشور افراد آشنا با مشکلات دهان و دندان مردم مناطق دور افتاده وجود ندارد بلکه بدین معناست که این گونه افراد به بازی گرفته نمی‌شوند.این عضو شورای سلامت دهان وزارت بهداشت گفت: متأسفانه دست‌هایی در دندانپزشکی در کار است که کارها به شکل اصولی و از پایه صورت نمی‌گیرد و انتقادات و ارائه راهکارهای ما به جایی نمی‌رسد.یزدانی افزود: متأسفانه گاهی موضوع خرید وسایل و تجهیزات دندانپزشکی در حجم و تعداد بالا در کشور مطرح می‌شود در حالی که در درمانگاه‌های روستایی و خانه‌های بهداشت و مناطق مختلف کشور مانند استان سیستان و بلوچستان تجهیزات، مواد و وسایل کافی وجود دارد ولی کسی حضور ندارد تا از این تجهیزات استفاده کند.عضو شورای سلامت دهان وزارت بهداشت گفت: در سال ۹۰ آمارگیری توسط وزارت بهداشت صورت گرفت تا شاخص‌های بهداشت دهان و دندان را در کشور ارزیابی کند اما پس از ۳ سال هنوز نتیجه آن منتشر نشده است.علی اکبر سیاری، معاون بهداشتی وزیر بهداشت درباره برنامه های وزارت بهداشت در حوزه خدمات دهان و دندان گفت: ۶ خدمت دندانپزشکی رایگان به کودکان زیر ۱۴ سال و زنان باردار برای ۲۳ میلیون نفر جمعیت روستایی و شهرهای کوچک ارائه می‌شود.وی افزود: خدمات دندانپزشکی که در شبکه بهداشتی و درمانی کشور ارائه می‌شود شامل ۶ نوع خدمت مانند فلورایدتراپی، وارنیش دندان، پرکردن و فیشورسیلنت است که برای همه کودکان زیر ۱۴ سال و زنان باردار در شبکه بهداشتی- درمانی روستایی و شهرهای کوچک زیر ۲۰ هزار نفر به صورت رایگان ارائه می شود.وی گفت: این خدمات در خانه‌های بهداشت برای جمعیتی ۲۳ میلیون نفری ارائه می شود، البته قرار بود این خدمت از اوایل سال و همزمان با آغاز طرح تحول سلامت شروع شود اما منتظر بودجه بودیم و از زمانی که بودجه یک درصد ارزش افزوده به وزارت بهداشت رسید، ارائه این خدمات شروع شده است.سیاری در پاسخ به این پرسش که آیا یونیت و دندانپزشک در مراکز بهداشتی- درمانی وجود دارد گفت: معمولاً واحدهای بهداشتی وزارت بهداشت یونیت دندانپزشکی هم دارند اما آمار اینکه چند درصد این مراکز به یونیت دندانپزشکی مجهز هستند را ندارم.معاون بهداشتی وزیر بهداشت اضافه کرد: قبول دارم که در این زمینه محدودیتهایی هم از نظر تجهیزات و هم نیروی انسانی داریم اما تا سال آینده این محدودیتها بر طرف می‌شود و همه مراکز بهداشتی- درمانی به امکانات خدمات دندانپزشکی مجهز می‌شوند.وی در پاسخ به این پرسش که آیا قرار نیست خدمات دندانپزشکی وزارت بهداشت به سایر افراد غیر از کودکان و زنان باردار و نیز در شهرها گسترش پیدا کند، گفت: فعلاً امکانات ما در همین حد است، اگر امکانات بیشتر شود، این خدمات هم گسترش پیدا می کند.
ارسال یک نظر