پیامک‌هایی که میلیاردی جیب مردم را خالی می‌کنند

پیامک‌های ارزش افزوده از جمله سرویس‌هایی هستند که توسط اپراتورهای تلفن همراه به مشترکان ارایه می‌شوند. این سرویس‌ها می‌تواند شامل پیامک‌های مسابقه‌ای،ارایه اخبار موضوعات ورزشی،هنری و یا هر موضوع دیگری باشند. در این سرویس جدید فرستنده بابت هر پیامکی که می‌فرستد مبلغ مشخصی از مشترک خود دریافت می‌کند.
نود آی سی تی – پس در ظاهر مشکل خاصی وجود ندارد، یک متقاضی بر اساس نیازی که دارد یک سرویس را به شکل خودخواسته فعال می‌کند و پیامک‌های روزانه را می‌گیرد. اما این فقط ظاهر کار است و در پس ماجرا دنیایی از مشکلات و کلاهبرداری‌های آزاردهنده از سوی بسیاری از ارایه‌دهندگان این خدمات در حال وقوع است که میلیاردها تومان سود نیز نصیب آنها کرده و می‌کند.عصر ارتباط تلاش کرده تا گوشه‌ای از مشکلات کاربران و کلاهبرداران عرصه پیامک‌های ارزش افزوده را به رشته تحریر درآورد تا گذشته از افزایش آگاهی کاربران، انگیزه‌ای برای دستگاه‌های مسوول ساماندهی این بازار مکاره ایجاد کند.×× محتوای زرد سرویس‌های پیامکییکی از دلایلی که مشترکان این سرویس‌های پیامکی را بیشتر آزار می‌دهد، بی‌محتوا بودن بسیاری از آن‌ها است. برای مثال بیشتر سیستم‌های پیامکی که جنبه لطیفه‌گویی دارند هیچ موضوع جالبی مشاهده نشده و کاربر را به این نتیجه می‌رساند که گویی قرار است فقط پولی از حساب او کسر شود.در مورد سیستم‌های پیامکی مسابقه‌ای اما اوضاع از این هم بدتر است. بسیاری از این سیستم‌های پیامکی که ادعای پرداخت جوایز به برندگان مسابقه را دارند تنها به اعلام نام‌هایی تحت عنوان برندگان اکتفا می‌کنند. این مساله که قرعه‌کشی مسابقات در بسیاری از موارد بصورت غیر علنی برگزار می‌شود و عدم امکان نظارت مشترکان این سیستم‌های پیامکی باعث شده تا امکان تقلب در نحوه اختصاص جوایز مطرح شود.البته مقصر اصلی این سبک کلاهبرداری‌های احتمالی بیشتر مشترکان این سیستم‌ها هستند که بی‌توجه به شفاف نبودن سیستم اعلام جوایز این مسابقات در آن‌ها شرکت می‌کنند.مشکل دیگر در خصوص پیامک‌های مسابقه‌ای این است که اکثر کسانی که در آنها به اصطلاح عضو شده‌اند فکر نمی‌کردند که با فرستادن پاسخ مسابقه به سیستم پیامکی در واقع به عضویت آنها درآمده‌اند! در این مدل کلاهبرداری، انتخاب گزینه درست توسط کاربر از سوی سیستم پیامکی به عنوان درخواست عضویت تلقی می‌شود که این خود می‌تواند به عنوان شیوه‌ای برای فریب دادن مخاطب نگریسته شود. یکی از کسانی که از این بابت ناراحت است می‌گوید:” من فقط به سوال زیرنویس شده یک برنامه تلویزیونی آن هم فقط یک بار جواب دادم اما نمی‌دانستم که به طور خودکار من را جزو مسابقه‌شان می‌کنند و مدام از شارژم کم می‌کنند.”سرویس‌های پیامکی آموزش زبان هم تعداد زیادی را به سسبب محتوای ضعیف آموزشی خود آزرده ‌خاطر کرده‌اند. یکی از کسانی که به شدت از این موضوع به تنگ آمده در یک صفحه اینترنتی می‌نویسد:” من یک اشتباهی کرده‌ام که در آن گیر کرده‌ام،…هفته پیش پیامکی به دستم رسید که مربوط به دوره های آموزش زبان بود، گفتم بد نیست ثبت نام کنم شاید چیز بدرد بخوری باشد. ولی دیدم این یکی سرویس هم مثل خیلی سرویس‌ها تو زرد از آب در آمد. هر روز وقت و بی وقت (گاهی اوقات نصف شب!) پیامکی می‌دهد که در آن یکی دو تا کلمه به همراه معنی‌شان نوشته شده است. آخر یکی نیست به این‌ها بگوید که معنی کلمه را که در دیکشنری هم می‌شود پیدا کرد.”××‌ ارسال پیامک در ساعات نامناسبشاید برای شما هم پیش آمده باشد که در ساعات اولیه صبح یا در اواخر شب وقتی در خواب گرمی ‌فرو رفته‌اید با صدای زنگ پیامک موبایلتان بیدار شوید. در این مواقع، وقتی پیامک را باز می‌کنید می‌بینید سیستم پیامکی ارزش افزوده‌ای است که در آن عضو شده‌اید و پیامک‌های همیشگی و تکراری خود را می‌فرستد.یکی از کسانی که این مشکل خیلی آزارش داده و به هیچ شکلی هم موفق نشده سیستم پیامکی‌اش را لغو کند می‌گوید:” باور کنید که وقت و بی وقت که صدای پیامک می‌آید می‌دانم که سرویس پیامکی‌ام است و سر درد می‌گیرم. هیچ مرجعی هم نیست که این مساله را از طریق آن پیگیری کنم. فکر کنم دیگر باید بروم دادگاه و شکایت کنم.به هر حال شکایت‌های از این دست بسیار زیاد است و بی‌شک این مشکل تنها مختص این کاربر نیست.×× ثبت نام بسیار ساده و لغو عضویت بسیار پیچیدهشاید برای شما یا یکی از نزدیکانتان هم پیش آمده باشد که در یک سرویس پیامکی عضو شوید و بعد از مدت کوتاهی بفهمید به هیچ وجه برایتان مفید نیست و تصمیم به رهایی و لغو عضویت بگیرید. و این درست نقطه‌ای است که شما متوجه می‌شوید با چه پدیده‌ای مواجه هستید. شما کد لغو درخواست می‌زنید، اما فردا صبح دوباره پیامک خدمات ارزش افزوده به دست شما می‌رسد و بارها و بارها هم که این کار را کنید، هیچ چیزی لغو نمی‌شود و هر روز مبلغی بر خلاف میل‌تان در جیب این سرویس‌ها می‌ریزید.اگرچه ثبت نام در بسیاری از سرویس‌های پیامکی ارزش افزوده بسیار راحت است اما لغو کردن آن گاهی همچون گذشتن از هفت خان رستم سخت و طاقت فرسا می‌شود. برای نمونه برای ثبت نام در یکی از سرویس‌های پیامک ارزش افزوده کافی است تا شماره۱را ارسال کنید اما برای لغو آن باید نام کامل سیستم پیامکی را سه بار و حتما با حروف درشت انگلیسی در کنار کلمه لغو بفرستید!برخی از این سرویس‌های پیامکی هم با شیطنت‌ها و ترفندهایی نظیر اضافه کردن یک فاصله به ابتدای پیام لغو، عملا امکان لغو کردن سرویس خود را برای مشترکانشان نا‌ممکن می‌کنند. یکی از کسانی که با این سرویس پیامکی مشکل پیدا کرده است می‌گوید”برای ثبت نام فقط یک کلمه می‌خواست و خیلی راحت هم ثبت‌نام کردم اما برای لغو با وجود اینکه کد لغو را با حروف درشت و کوچک و انواع اشکال امتحان کردم بی‌فایده بود تا آنکه فهمیدم باید قبل از آنکه شروع به نوشتن کنم یک فاصله بزنم!”برخی از اپراتورهای ارایه‌دهنده این خدمات روش‌های پیچیده‌تری را هم به کار می‌گیرند. آنها در پیامک نخست می‌توانند عضویت را فعال کنند. روش قطع عضویت نیز ساده است اما در انتهای پیامک شماره دیگری را برای لغو درخواست اعلام می‌کنند. در این خصوص کاربران با فراموشی شماره متفاوت عضویت بارها بارها به شماره‌ای که از آن پیامک را به شکل روزانه دریافت می‌کنند درخواست لغو ارسال می‌کنند و سیستم نیز همچنان به ارسال پیامک می‌پردازد.این روش ظاهرا غیر قانونی نیست اما نوعی فریب مشترکان محسوب می‌شود.نکته قابل توجه این که موضوع کلاهبرداری این پیامک‌های باج‌گیر اصلا موضوع ناشناخته و عجیبی نیست و هر فرد مسوولی می‌تواند با یک جست و جوی پنج دقیقه‌ای در اینترنت با انبوهی از فریاد و ناسزای مشترکانی که از این خدمات به ستوه آمده‌اند، مواجه شوند.پیش از این معاون نظارت و اعمال مقررات سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات در خصوص تعلل سیستم‌های پیامکی در لغو کردن سرویس‌هایشان گفته بود:” در این زمینه به اپراتور ها اخطار داده ایم که این موضوع را بررسی کنند. براین اساس اپراتورها ملزم به احراز هویت شرکت‌هایی که پیامک های ارزش افزوده از جمله پیامک مسابقات و سرگرمی‌و آموزش ارائه می‌دهند شده اند.”این مقام مسول همچنین گفته:”در صورتیکه موارد زیادی از سوی مردم در مورد این سرویس ها گزارش شود اپراتور ملزم به قطع سرویس این شرکتها خواهد بود و باید قراردادشان با اپراتور مورد تجدید نظر واقع شود.”وی در خصوص نحوه شکایت از این سیستم‌ها همچنین گفته بود، کسانی که از سرویس‌های پیامکی خود شکایت دارند می‌توانند از طریق سامانه تلفنی ۱۹۵شکایت خود را ثبت کنند تا مورد بررسی قرار گیرد.××‌ سودی جذاب برای کلاهبرداریاما برای روشن شدن میزان گردش مالی ناشی از خدمات پیامکی ارزش افزوده در کشور لازم است یک محاسبه سرانگشتی داشته باشیم، تا علت وقوع کلاهبرداری‌ها و انواع و اقسام ترفندها برای جلوگیری از لغو این پیامک‌ها روشن شود.در حال حاضر متوسط نرخ پیامک‌های ارزش افزوده حدود ۵۰تومان است. اگر تعداد کاربران فعال موبایل در ایران حدود ۶۰ میلیون نفر در نظر بگیریم. حتی با فرض اینکه تنها ۱نفر از هر ۱۰۰نفر مشترک ناخواسته این سرویس‌ها باشند به مبلغ باورنکردنی روزانه ۳۰۰میلیون تومان برای هر پیامکی که بی دلیل ارسال می‌شود می‌رسیم. اگر ۳۰۰ میلیون روزانه را نیز ضرب در ایام سال کنیم به رقم ۱۰۹ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان می‌رسیم. (البته تاکید می‌شود این رقم بسیار کمتر از ارقام واقعی است.)طبق معمول مردم به علت کوچکی ارقام و نامشخص بودن مراجع رسیدگی به این مشکلات قید پیگیری و شکایت را می‌زنند. چراکه در بهترین وضعیت تصور می‌کنند که باید کلی هزینه کنند تا جلوی یک زیان کوچک‌تر را بگیرند. اما پرواضح است که جمع این قطره‌ها، اقیانوسی از سودهای کاذب و کلان را سرازیر جیب متخلفان می‌کند.در این خصوص نیز شاهد هیچ‌گونه روش استاندارد و مشخصی از سوی سازمان مسوول رسیدگی به این مساله یعنی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی نبوده و هر کدام از این اپراتورهای پیدا و پنهان روش خاص و خودساخته‌ای دارند، که این موضوع لزوم خروج رگولاتوری از فاز هشداردهی به فاز عملیاتی را طلب می‌کند تا از ادامه دست‌اندازی به جیب مردم جلوگیری شود.در پایان بر این نکته تاکید می‌شود که تمام اپراتورهای ارایه دهنده این خدمات اقدام به کلاهبرداری از مشترکان خود نمی‌کنند، اما درصد اپراتورهای متخلف در این زمینه بالاست.