بدون شک، سال ۹۴ برای ایران سالی اقتصادی خواهد بود. برداشته شدن احتمالی مانع تحریم‌ها از سر راه ماشین اقتصادی کشور، می‌تواند سرعت توسعه را بیشتر کند.
نود آی سی تی – از سوی دیگر اما کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی شاید یکی از مسائلی باشد که اقتصادهای نفتی را درگیر خود کرده است. فاصله گرفتن ماهیت بودجه کشورمان از دلارهای نفتی و پیشروی به سمت منابع غیرنفتی مثل مالیات و فناوری یکی از امتیاز‌های مثبت بودجه سال ۹۴ محسوب می‌شود. در چند سال اخیر، برخی کشورها با سرمایه گذاری روی صنعت آی تی توانسته‌اند، گام‌های بزرگی در مستحکم کردن اقتصاد ملی خود بردارند که در رأس آنها می‌توان به کشور هند، اشاره کرد؛ کشوری که با تکیه بر جمعیت زیادی که دارد، صعودی درست را در بازار آی تی دنیا، تجربه کرده است.آرمان برای بررسی نقش منابع غیرنفتی در اقتصاد سال ۹۴ با علی کارگزار ، کارشناس ارشد آی‌تی و یکی از مدیران موفق این صنعت در کشور، گفت‌وگویی انجام داده است که در ادامه از نظر می‌گذرد. ارزیابی شما از پررنگ شدن نقش منابع غیرنفتی در بودجه سال آینده کشور چیست؟اقتصاد ایران در سال‌های اخیر متکی به نفت بوده است اما با کاهش فوق‌العاده قیمت نفت در بازارهای جهانی و حتی تجربه رقم ۴۰دلاری برای هر بشکه، خوشبختانه مدیران اقتصادی دولت در یک حرکت منطقی و مطلوب، بودجه سال ۹۴ را با کمترین وابستگی ممکن به طلای سیاه بستند. هرچند کاهش نرخ نفت در مقاطعی می‌تواند حساب و کتاب‌های دولت را برهم بزند اما همین موضوع باعث شد تا بحث توسعه صادرات غیرنفتی با جدیت بیشتری دنبال شود. دولت برای اصلاح کاهش وابستگی‌های نفتی دو راه محتمل پیش رو دارد؛ اول، کنترل افزایش هزینه‌های جاری. دوم، افزایش درآمدهای غیرنفتی. همان‌طور که آقای رئیس‌جمهور گفتند، در سال ۹۳ چیزی حدود ۵/۲۷ میلیارد دلار درآمد نفتی در بودجه در نظر گرفته شده بود که این رقم برای سال ۹۴ به ۲۴ میلیارد دلار رسیده است. بنابراین تلاش شده تا بودجه از کاهش قیمت نفت آسیب جدی نبیند. سهم نفت در لایحه بودجه آینده یکی از کمترین مقادیر خود را دارد. متوسط سهم نفت در بودجه در ۲۰ سال گذشته حدود ۴۵ درصد بوده که در سال ۹۴ تا رقم ۵/۳۱ درصد کاهش پیدا کرده است. فراز و نشیب بازار نفت به ما می‌آموزد در زمان وفور درآمد نفتی باید به فکر روزهای سخت آینده باشیم. صندوق توسعه ملی این امکان را فراهم می‌کند تا نوسانات بازار نفت بودجه دولت را تحت تأثیر قرار ندهد. بنابر بند (الف) تبصره ۴ لایحه بودجه سال ۱۳۹۴ پیشنهاد فاینانس۳۵ میلیارد دلاری مطرح شده است تا این منابع توسط شورای اقتصاد براساس مفاد ماده ۸۲ قانون برنامه پنج ساله پنجم به طرح‌های دارای توجیه فنی، اقتصادی، مالی و زیست محیطی اختصاص یابد. یکی از شروط استفاده از فاینانس این است که بازپرداخت اصل و سود منابع طرح صرفا از محل عایدات طرح در دوران بهره‌برداری یا منابع پیش‌بینی شده طرح در قانون بودجه در زمان تصویب آن و در صورت عدم کفایت از سهم اعتبارات آتی استان محل اجرای طرح قابل پرداخت باشد و از محل منابع موجود کشور نزد کشور تامین‌کننده مالی (فاینانس) برداشت و پرداخت نشود اما در بند (ب) تبصره ۴ تاکید شده که سازمان مدیریت و برنامه ریزی اجازه دارد به منظور تامین پیش‌پرداخت ریالی طرح‌هایی که از منابع تسهیلات فاینانس استفاده می‌کند نسبت به جابه جایی اعتبارات طرح‌های تملک دارایی‌های سرمایه‌ای در هر دستگاه و در قالب فصل ذیربط اقدام کند.من فکر می‌کنم با سوق دادن منابع فاینانس به سمت سرمایه‌گذاری در بازار آی‌تی و استفاده از تجربیات کشورهایی چون هند بتوان هم فرصت‌های شغلی زیادی ایجاد کرد و هم امنیت شغلی را تثبیت کرد. به هر حال بر کسی پوشیده نیست که در دنیای امروز، سرمایه‌گذاری‌ها در صنعت آی‌تی به نحو قابل‌قبولی جواب می‌دهد و بازگشت سرمایه آن تقریباً تضمین شده است. به نظر شما مهم‌ترین مولفه بودجه سال ۹۴ چیست؟به هر حال، محوری‌ترین الزام در بودجه سال ۹۴ این است که مبنای آن بر اساس زیرساخت‌های اقتصاد مقاومتی بسته شده است. سیاست‌های اقتصاد مقاومتی قابلیت این را دارد تا با هدایت برنامه‌های اقتصادی در کوتاه‌مدت به برنامه ششم نیز برای یک دوره بلند‌مدت کمک کند. این سیاست‌ها با یک رویکرد جهادی درون‌زا و برون‌زا ابلاغ شده است. منظور از رویکرد درون‌زا در اقتصاد مقاومتی بهره‌برداری بالا و رشد اقتصادی با منشأ داخلی است و منظور از رویکرد برون‌گرا، افزایش بهره‌وری در دایره فرصت‌های موجود در جهان خارج است. در این بخش، سیاست دولت، تعامل با کشورهای دیگر به ویژه کشورهای منطقه است. ذکر این نکته ضروری است که بر اساس اهداف اقتصاد مقاومتی، وابستگی به درآمد نفتی از ۴۰ درصد به ۳۱ درصد کاهش یافته که این دستور کار می‌تواند تا حد زیادی به مقاوم‌سازی اقتصاد کمک کند. به نظر شما، بخش فناوری اطلاعات چگونه می‌تواند به رشد اقتصادی کشور هم در کوتاه‌مدت و هم در درازمدت کمک کند؟همان‌طور که می‌دانید، عصر حاضر به نام عصر اطلاعات و ارتباطات نامیده می‌شود. عاملی که باعث به وجود آمدن چنین عصری شده است، «فناوری اطلاعات و ارتباطات» است. این فناوری با فناوری‌های عصر انقلاب صنعتی تفاوت اساسی دارد، راه‌آهن جدیدترین فناوری در اواسط قرن ۱۹ بود. راه‌آهن با اتصال طولانی‌ترین واگن‌ها و سریع‌ترین لکوموتیوها باعث تغییر بازارها شد و از این طریق موجب تغییر روش کسب و کار در آن زمان گردید. مزیت‌های رقابتی فراوانی برای شرکت‌هایی که در کنار راه‌آهن قرار داشتند به وجود آورد. با این حال فناوری‌های جدید با فناوری‌هایی مثل راه‌آهن تفاوت عمده دارد و عامل تفاوت این است که فناوری اطلاعات و ارتباطات تمام حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، دولت، امنیت، بهداشت، اشتغال و… را تحت تاثیر قرار داده است.بررسی‌ها نشان می‌دهد که در سال ۱۹۶۵ فناوری اطلاعات و ارتباطات حدود پنج‌درصد از هزینه‌های سرمایه‌گذاری شرکت‌ها را به خود اختصاص داده بود که این رقم در دهه ۱۹۸۰ به ۱۵ درصد افزایش یافت و در ابتدای دهه ۱۹۹۰ هزینه‌های سرمایه‌گذاری فناوری اطلاعات شرکت‌ها به ۲۰ درصد و در انتهای دهه ۱۹۹۰ به ۵۰ درصد کل هزینه‌های سرمایه‌گذاری شرکت‌ها افزایش یافت.این روند حاکی از اهمیت فناوری اطلاعات و ارتباطات در کسب و کار بنگاه‌های تولیدی و اقتصادی است، به طوری که این فناوری، بنیان کسب و کار را تغییر داده و توانسته به مزیتی استراتژیک برای شرکت‌ها تبدیل شود. گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات در کشورهای توسعه یافته باعث افزایش کارآیی اقتصاد این کشورها شده است و بهبود عملکرد سازمان‌ها، ظهور بازارهای جدید، بهبود متغیرهای خرد و کلان اقتصادی کشورهای توسعه‌یافته از دهه ۱۹۹۰، حاصل سیاست‌های اشاعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در این کشورهاست. به نظر من، برای استفاده از این فناوری به‌عنوان ابزار توسعه باید سیاست‌های مطلوب و بهینه گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات باتوجه به امکانات و ساختار موجود کشور اتخاذ تا موجب افزایش کارآیی اقتصادی شود .اصطلاحاتی همچون تجارت الکترونیکی، دولت الکترونیکی، آموزش الکترونیکی، جامعه الکترونیکی و… به گوش عموم مردم ایران آشنا هستند و چنین به نظر می‌رسد که فناوری اطلاعات یکی از ابزارهایی است که با جذب و به‌کارگیری صحیح، دقیق و سریع آن می‌توان در عرصه پررقابت امروز پیروز شد. در عصر فناوری اطلاعات، سازمان‌ها به سازمان‌های الکترونیک تبدیل شده‌اند و کارکنان خارج از فضاهای فیزیکی به فعالیت مشغولند. علاوه بر این تغییرات فناوری و نیروی بی‌حد و مرز اینترنت باعث شده است که مشتریان بیش از گذشته به سازمان نزدیک شوند. چرا با وجود این همه منابع طبیعی در ایران، کشورمان نتوانسته به یک کشور پیشرفته تبدیل شود؟اغلب اقتصاددانان بااستفاده از عوامل درآمد و ثروت کشورها را به دو دسته فقیر و ثروتمند تقسیم می‌کنند. امروزه در این تقسیم‌بندی عامل سوم دیگری نیز به نام اطلاعات مورد استفاده قرار می‌گیرد . بنابراین، کشورهایی که دارای اطلاعات کمتری باشند در رده پایین‌تری نسبت به کشورهای دیگر قرار خواهند گرفت. در نتیجه کشورهای درحال توسعه نیازمند فرمول بندی یک استراتژی فناوری اطلاعات و ارتباطات ملی برای تشویق استفاده از فناوری‌های جدید در این زمینه هستند تا از مواهب آن برای رشد وتوسعه اقتصاد استفاده کنند. صرف داشتن نفت، باعث پیشرفت نمی‌شود. ما سال‌هاست که نفت را به صورت خام می‌فروشیم در صورتی که اگر فناوری لازم را داشتیم، می‌توانستیم از این ماده ارزشمند، چندین و چند کالای دیگر، مشتق کنیم و با ارزش‌افزوده بیشتری آن را به فروش برسانیم.با این اوصاف ، نکته مهمی که در اینجا باید به آن توجه کنیم، این است که سایر کشورهای درحال توسعه در زمینه فناوری اطلاعات و ارتباطات چه نوع سیاستی در پیش گرفته‌اند تا اقتصادشان به رشد قابل اعتنایی رسیده است. به نظر می‌رسد براساس شواهدی که بیان شد، استراتژی استفاده داخلی فناوری اطلاعات و ارتباطات می‌تواند اثر گذاری بیشتری بر اقتصاد داشته باشد. در حال حاضر کشور، درگیر رکودی است که از یک دهه پیش به ارث برده است؛ راهکار پیشنهادی شما برای خروج کامل از این رکود چیست؟با توجه به اقتصاد تک‌محصولی که متکی بر منابع تجدید‌ناپذیری چون نفت می‌باشد و تاثیر زنجیروار عوامل مختلف در رونق یا رکود اقتصادی کشور لازم است که توجه عمومی دولت و مردم متوجه بهره‌وری به معنی درست مصرف کردن منابع ملی معطوف شود. این امر انجام برنامه‌ریزی‌های گسترده و پیچیده‌ای در تمام ساختارهای زیربخش‌های اقتصادی، فرهنگی واجتماعی کشور را می‌طلبد که میسر نخواهد شد مگر آنکه فرهنگ بهره‌وری در کشور و در میان اقشار مختلف مردم نهادینه شود و مورد پذیرش قرار گیرد. با توجه به استقبال گسترده‌ای که در چند ساله اخیر در کشور ما از پدیدهIT ، توسط مردم و مسئولین شده است می‌توان امیدوار بود که شاهد محوریت قرارگرفتن این مولفه در بخش‌های زیربنایی باشیم. ضمن اینکه با پرهیز از هدردادن سرمایه‌های ملی می‌توانیم در پویایی اقتصاد و فرار از بحران‌های سی یا چهل سال آینده که اتمام نفت، گریبانگیر ما خواهد شد، نقشی تعیین‌کننده داشته باشیم. داشتن یک برنامه‌ریزی اصولی در این زمینه با توجه به دو بعد مهم نقش مردم و مسئولین امکان‌پذیر است. مسئولان به‌عنوان سیاست‌گذاران عرصه‌های فرهنگی، اقتصادی اجتماعی و مردم به عنوان مجریان واقعی این سیاست‌ها نقش غیرقابل انکاری در این برنامه‌ریزی دارند. خروج مسئولان از چارچوب‌های سنتی در سیاستگذاری با تکیه بر آمار و اطلاعات قابل استناد، حذف نظام‌های بوروکراتیک، از بین رفتن ساختارهای موازی، کم‌کردن هزینه‌های غیرضروری در برنامه‌ها و پذیرش اصول کاربردی استفاده از اطلاعات توسط مردم و هماهنگ شدن نظام‌های اقتصادی و اجتماعی، می‌تواند کشور ما را در زمره کشورهای پیشرفته قرار دهد. امروز، ما در نقاط دیگری از جهان نیز شاهد رکود و بحران مالی هستیم. کارشناسان و تحلیلگران بازار می‌گویند استفاده از ظرفیت‌های صنعت فناوری اطلاعات و نوآوری‌های این عرصه می‌تواند به کشور جهت خروج از رکود و بحران اقتصادی کمک شایانی نماید.جالب است که مثلاً فردی مثل بوریس جانسون، شهردار لندن در یکی از مصاحبه‌هایش می‌گوید: آی‌تی و سرمایه‌گذاران دنیای فناوری می‌توانند نقش کلیدی در کمک به این کشور(انگلستان) به منظور خروج از بحران شدید اقتصادی فعلی ایفا کنند! اینها همه نشان می‌دهد که نباید از نقش فناوری اطلاعات در تحقق اقتصادی پیشرفته، غافل شویم. به نظر من، فناوری اطلاعات می‌تواند اقتصاد ایران را خوشبخت کند.
ارسال یک نظر