ماهوارهبر سیمرغ امکان رسیدن به سرعتی برابر با هفتهزار و ۵۰۰ متر در ثانیه را به دست آورده و پایه مناسبی برای رسیدن به سرعت فرار از جاذبه زمین را داراست و بنابراین، توان انتقال ماهواره به مدارهای بالاتر و غیر قابل برگشت در فضا را دارد و قرار است ماهواره های طلوع، ظفر، مصباح و آتست با آن، به فضا بروند.
گروه دفاع و امنیت مشرق – همان طور که در بخش اول گزارش معرفی ماهواره برهای ایرانی منتشر شد، بهینهسازی سامانهای که توانمندی آن در عمل به اثبات رسیده و استفاده از فناوری های موجود در آن برای ساخت نمونههای دیگر، گامی منطقی و بسیار صرفه جویانه در جهت توسعه صنعت مورد نظر است که افزایش سرعت پیشرفت در آن، از شیرین ترین نتایجی است که بدست خواهد آمد.برای نمونه شرکت فضایی اسپیس-ایکس به عنوان یک شرکت خصوصی، تنها در کمتر از ۱۰ سال، موفق شده به رقیب جدی برای شرکتهای باسابقه چند ده سال در عرصه پرتاب ماهواره تبدیل شود. این شرکت بر اساس ماهوارهبر «فالکون» خود، چندین مدل با توانمندیهای بسیار متفاوت را توسعه داده و از نظر قیمت تمام شده نیز فضای رقابت را سختتر کرده به طوری که موفق به دریافت سفارش پرتاب محمولههای فضایی از سازمان فضایی آمریکا، ناسا نیز شده است.دانشمندان زیرک و توانمند صنعت فضایی ایران نیز این رویکرد هوشمندانه و صرفهجویانه را در دستور کار قرار داده و ضمن بهینهسازی نمونه موجود که ذکر شد، اقدام به طراحی ماهوارهبرهای بزرگتر و سنگینتر برای رسیدن به ارتفاعات بسیار بالاتر با استفاده از بخشهای نمونههای موجود کرده اند. اولین محصول معرفی شده حاصل این روش، ماهوارهبر سیمرغ است که نمونه مقیاس واقعی آن در ۱۴ بهمن ماه سال ۱۳۸۸ برای اولین بار رونمایی شد و قرار است ماهواره هایی چون طلوع، ظفر، مصباح و آتست با آن، راهی ماموریت شوند.
ماهوارهبر دو مرحلهای سیمرغ
سیمرغ، ماهوارهبری دو مرحلهای است که در راستای دستیابی به بخشی از اهداف برنامه فضایی ایران طراحی و ساخته شده است و با بهرهگیری از پیشران سوخت مایع میتواند ماهوارههایی در رده جرمی سنگینتر نسبت به موشک سفیر و با حداکثر وزن ۱۰۰ کیلوگرم را درمدار حدود ۵۰۰ کیلومتری و زاویه میل مداری ۵۵ درجه قرار دهد و همچنین قادر به تزریق ماهوارههایی با جرم چند صد کیلوگرم در مدارهای نزدیک به زمین (LEO) است.این موشک دارای طول کلی ۲۵.۹ متر است که ۱۷.۸ آن مربوط به مرحله اول و ۸.۱ متر آن نیز متعلق به مرحله دوم آن است. قطر مرحله اول این موشک برابر ۲.۴ متر و قطر مرحله دوم آن برابر ۱.۵ متر است. همچنین در زمان رونمایی رانش مرحله اول ۱۴۲ و مرحله دوم نیز ۷.۲ تن-نیرو اعلام شد.
دو ماهواره بر سفیر-۱ و سیمرغ(سفیر-۲)
به گزارش مشرق، این ماهوارهبر در واقع گام نخست ایران برای انتقال ماهوارهها در مدار برگشت ناپذیر بیش از ۱۰۰۰ کیلومتری از سطح زمین است که علاوه بر تأمین عمرهای بسیار بالاتر برای ماهوارهها، زمان پوشش دهی بر کشور را نیز به نحو چشمگیری میافزاید.با توجه به تغییرات بسیار زیاد سیمرغ نسبت به سفیر فناوریهای مورد نیاز برای رسیدن به یک ماهوارهبر جدید یعنی طراحی، ساخت، آزمایش، شبیهسازی، ایمنی، دقت و صحت عملکرد مراحل و تمام زیرسامانه(هدایت، کنترل، ناوبری، مخابراتی، تزریق ماهواره، موتورها، پمپ ها، حسگرها، رایانه ها و …) دوباره دست به دست هم دادند تا این محصول به تولید برسد. این فناوریها توسط بخشها و صنایع مختلف نظیر طراحی و تحقیقات، موتور، سوخت، هدایت و کنترل، ساخت حسگر، سازه و تجهیزات پرتاب به کار گرفته شدند و در نهایت انواع آزمایش های لازم نظیر استاتیک، خواص جرم، مودال، تلاطم سوخت، ارتعاشات، شوک، حرارت سازه و جدایش روی بخشهای مربوطه در موشک به انجام رسید.پس از اجرای دقیق هر یک از این آزمایشها و بررسی و تحلیل موشکافانه دادههای ثبت شده، تیمهای طراحی در صورت نیاز مجدداً اقدام به بازبینی بخشهای مربوطه و تجدید طرح و ساخت نمونه جدید و اجرای مجدد آزمایشها می کنند و تنها پس از تأیید شدن نهایی تمام بخشها ماهوارهبر برای اجرای آزمایش عملیاتی مهیا میشود.پس از این مراحل بوده که ماهوارهبر سیمرغ به امکان رسیدن به سرعتی برابر با ۷۵۰۰ متر در ثانیه دست یافته و پایه مناسبی برای رسیدن به سرعت فرار از جاذبه زمین است که برابر ۱۱.۲ کیلومتر در ثانیه بوده و بنا بر این توان انتقال ماهواره به مدارهای بالاتر و غیر قابل برگشت در فضا را دارد.محاسبات نشان میدهد که نزدیک به ۱۴۴ تن نیروی رانش برای قرار دادن یک ماهواره ۱۰۰ کیلوگرمی در ارتفاع ۵۰۰ کیلومتری مورد نیاز است. طراحی و ساخت و توسعه موتوری با این قدرت بنا بر استانداردهای بین المللی کمتر از ۶ سال طول نمیکشد. اما ماهوارهها منتظر رسیدن به مدار هستند و کشورهای فضایی پرتاب کننده نیز از پرتاب آنها طفره میروند.
موتور ماهوارهبر سیمرغ که از ترکیب ۴ موتور مرحله اول موشک سفیر حاصل شده است
از این رو برای رسیدن به این مقدار رانش، ۴ موتور بهینه شده مورد استفاده در مرحله اول سفیر، که هرکدام از آنها رانشی تقریباً به اندازه ۳۲ تن-نیرو دارند، کلاستر شدهاند یعنی برای رسیدن به قدرتهای بالاتر کنار هم قرار گرفتهاند و در مجموع حدود ۱۲۸ تن-نیرو را ارائه میدهند.سیمرغ ۸۷ تنی باید بتواند در هنگام پرواز زاویه مناسب را بگیرد برای این منظور ۴ موتور یا به عبارت دقیقتر محفظه کنترلی دیگر نیز در مرحله اول سیمرغ حضور خواهند داشت که نزدیک به ۱۵ تن-نیرو ایجاد می کند و با اضافه شدن این میزان به توان موتورهای اصلی نیروی لازم برای رسیدن به مدار ۵۰۰ کیلومتری فراهم می شود.بدین ترتیب با استفاده از پیشرانی که قبلآً بدرستی کار کرده، یکی از اصلیترین بخشهای ماهوارهبر سیمرغ، آماده میگردد. البته، موتور مرحله اول سیمرغ به گونهای طراحی شده است که بتواند تمام اعضای خانواده سیمرغ را تأمین کند یعنی تمام اعضای این خانواده که قرار است در سالهای آینده ماهوارههای سنگینتری را در مدار قرار دهند با همین موتور کار خواهند کرد.طبیعی است امکان استفاده از نمونههای جدید موتورهای سفیر با رانش ۳۷ تن-نیرو هم در ماهواره بر سیمرغ وجود دارد که شاید از دلایل تأخیر اولین پرتاب این موشک نسبت به زمانهای اعلام شده نیز همین باشد.به گفته مسئولان، نسل بعدی ماهوارهبر سیمرغ یعنی «سپهر» در آینده نزدیک به توان انتقال ماهوارههایی با جرم ۷۰۰ کیلوگرم به مدار ۱۰۰۰ کیلومتری دست خواهد یافت که اولین پرتاب آن فعلاً برای سال ۱۳۹۴ برنامهریزی شده است.به گزارش مشرق، فعالیت مهم دیگری که برای فراهم کردن مقدمات دستیابی کشورمان به مدارهای بالاتر با موشک های بزرگتر سیمرغ و سپهر به انجام رسیده، طراحی و ساخت پایگاه جدید پرتاب با نام «امام خمینی(ره)» در استان سمنان است. این مجموعه تا بهمن ماه سال گذشته بیش از ۹۰ درصد پیشرفت داشته که به احتمال زیاد در سال جاری امکان اولین آزمایش عملیاتی موشک سیمرغ را خواهد داشت و سردار وحیدی وزیر سابق دفاع نیز در مصاحبه اخیر خود از افتتاح قریب الوقوع آن خبر داده است. با توجه به الزامات پرتاب یک موشک ماهوارهبر بزرگ نیاز به ساخت این پایگاه و سکوی پرتاب جدید لازم بوده زیرا سکوی پرتاب ماهوارهبر سفیر که بر مبنای پرتابگرهای متحرک موشک های بالستیک ایران توسعه یافته بود امکان استفاده برای موشکی به بزرگی سیمرغ را ندارد.
برای پرتاب موشک های ماهوارهبر به مدارهای بالاتر نیز طرح ساخت یک پایگاه پرتاب در نزدیکترین نقاط کشور به خط استوا در دستور کار است زیرا قرار دادن ماهواره در مدارهای بالا با پرتاب از چنین محلی به انرژی کمتری نیاز دارد.با در نظر گرفتن تمامی مشکلات فناورانه پیشروی متخصصان کشورمان، برنامه فضایی ایران از روند رو به رشد مناسبی برخوردار است که مهمترین گام برای مأموریت های جدی تر و به کارگیری ماهواره های عملیاتی تولید ماهواره برهای بزرگتر با قابلیت اطمینان کافی است. امروزه حتی کشورهایی که سابقه آنها در صنعت فضایی از کل عمر انقلاب اسلامی نیز بیشتر است مانند هند و روسیه چه در کاربری ماهوارهبرهای فعلی خود و چه در توسعه نمونههای جدید با چالش ها بزرگ و حتی شکستهای فضایی سنگین و پرهزینه رو به رو میشوند بنا بر این در هر مقطعی از برنامه فضایی کشور خصوصاً در گذار از ماهوارهبرهای فعلی به نمونههای بزرگ مانند سیمرغ و سپهر باید انتظار بروز شکست و البته شجاعت پذیرفتن و اعلام آن را داشت. هر چند ظاهراً بهرهگیری از تجارب فضایی کشورهای دیگر به طور مستقیم ممکن نیست اما میتوان با در نظر داشتن علل و عوامل اعلام شده از سوی آنها در این مسیر با خطای و شکستهای کمتر به پیشرفت رسید.
ارسال یک نظر