مهدی اخوان بهابادی را بسیاری به عنوان یکی از نخبگان کشور که رتبه یک کنکور را از آن خود کرده بود میشناسند که طی سالهای اخیر پلههای ترقی را یکی پس از دیگری طی کرده است.
اخوان از آذرماه ۱۳۸۸ فعالیتهای اجرایی خود را به عنوان معاون آموزش، پژوهش و امور بینالملل وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات آغاز کرد و دی ماه همان سال به سرپرستی بزرگترین مرکز تحقیقاتی کشور (مرکز تحقیقات مخابرات ایران) و سپس در اردیبهشتماه ۸۹ به سمت قائم مقامی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در فناوری و امور بینالملل منصوب شد. اما پیشرفتهای او به همین جا محدود نشده و او سال گذشته در قالب حکمی که از سوی مقام معظم رهبری به عنوان یکی از اعضای شورای عالی فضای مجازی شناخته شد.
اکنون مدتی است اخوان به عنوان دبیر این شورا و رییس مرکز ملی فضای مجازی مشغول فعالیت است. مشروح صحبتهای او را در این گزارش میخوانید.
آقای بهابادی درباره فعالیتهای شورا توضیح داده و در کل بگویید در زمینههای مختلف و از جمله مبحث مهمی چون دفاع سایبری شورای عالی فضای مجازی چه اقداماتی در دست انجام دارد؟ پیش از انجام هر عملی لازم بود شورای عالی فضای مجازی ابتدا حرکتی در راستای ایجاد ساختار و سازوکار قانونی داشته باشد. به عبارت دیگر این شورا باید حتما مقدماتی آماده میکرد تا براساس آنها بتواند حرکت کند و در این مدت عمده وقت شورا صرف این موضوع شد و در نهایت خروجی کار به ایجاد ساختار مرکز ملی فضای مجازی و سه کمیسیون عالی تنظیم مقررات، امنیت و تولید محتوای فضای مجازی منجر شد که البته درباره این کمیسیونها لازم بود مواردی مانند ترکیب، شرح وظیفه و حد و حدود و آییننامههایی اداری، استخدامی، نحوه تعامل با مجلس، نیروهای مسلح و سایر قوا نیز تدوین و مشخص شود. در واقع شاید بتوان گفت این موارد نخستین خروجیهای ما بوده که ما را در گذر از حالت بالقوه به بالفعل کمک میکند. اما پس از تدوین این ساختارها بحث شروع به کار خدمات باند پهن در داخل کشور به عنوان شاهکلید ما خواهد بود و اینکه در داخل کشور خدمات حوزه فناوری اطلاعات را به صورت تصویری، صوتی و متنی در اختیار کاربران قرار دهیم، مقدمه هر تحولی در زمینه فناوری اطلاعات خواهد بود که در این زمینه صداوسیما، وزارتخانههای ارشاد، ارتباطات، دستگاههای امنیتی و غیره هر یک نظراتی داشتهاند و این مورد موضوعی بوده که اگرچه طی چندین سال در کشور قفل بود اما شورای عالی فضای مجازی در دیماه امسال نخستین پروانه برای فعالیت رسمی در این بخش را واگذار خواهد کرد. اینبار قرار است از طریق مزایده این پروانه واگذار شود؟ انشاءالله. یکی از بحثهای مهم دیگری که در این عرصه وجود دارد بحث فیلترینگ یا پالایش سایتهاست. از ابتدا اعلام کرده بودید که شورا بهطور مستقیم وارد بحث فیلترینگ نخواهد شد. در حال حاضر گاهی گفته میشود ۹۵ درصد فیلترینگ به دلیل درخواست مردم است، اما از سوی دیگر کاربران گلایههای متعددی نسبت به حجم بالای سایتهای فیلترشده دارند و از سوی دیگر این مساله بازار خوبی برای انواع فیلترشکنها و از جمله vpn ایجاد کرده است. آیا شورا در این زمینه تصمیم جدیدی ندارد؟ درباره بحث فیلترینگ از ابتدا هم گفتهایم که یکی از تکالیف شورای عالی فضای مجازی با توجه به اینکه قرار است در این حوزه قانونگذاری انجام دهد همین موضوع است، اما به هر حال در اجرا ورود نخواهیم کرد، چراکه کمیته تعیین مصادیق جرایم رایانهای وجود دارد و آنها در حال فعالیت هستند، اما در زمینه سیاستگذاری در این بخش حتما شورای عالی ورود پیدا خواهد کرد و اخیرا نیز جلسهای در این زمینه داشتیم. جلسات ما معمولا ساعت شش برگزار میشود که امروز هم جلسهای برگزار شد و یکی از موضوعات مطرح شده در آن همان بحث فیلترینگ بود و کار گروهی برای این موضوع تشکیل شد. این کارگروه برای سیاستگذاری و تدوین سیاستهایی که در ارتباط با پالایش سایتها وجود دارد، قرار است وارد مرحله بررسی شود و طی هفتههای آتی پیشنهادات خود را ارایه کند چراکه در حال حاضر انتقاداتی در زمینه نحوه فیلترینگ وجود دارد که قرار بر آن شده است که این کارگروه بهطور تخصصی روی این موضوع کار کند و پیشنهادات خود را ارایه کند. اکنون ما خیل عظیمی از کاربران فضای مجازی را داریم که میخواهند استفاده عادی خود را داشته باشند، اما بعضا به دلیل اشتباهاتی که در زمینه اجرای پالایش صورت گرفته با مشکلات متعدد مواجه میشوند. آقای بهابادی میشود صراحتا درباره سرعت اینترنت سخن بگویید؟ گفته میشود در زمینه پهنای باند همواره محدودیتهایی از سوی سطوح عالی کشور و یا به عبارتی “مقامات بالا” وجود دارد. آیا شورای عالی فضای مجازی که با عالیترین مقامات کشور جلسه دارد، در این رابطه صحبتی نکرده است؟ سرعت خدمات روی شبکه تا این لحظه توسط وزارت ارتباطات تعیین میشده است البته پیش از این اعلام شده بود که دسترسی به ترافیک بینالمللی باید حد و مرز مشخصی داشته باشد که این محدودیت هم در همه کشورها بدون اعلام لحاظ میشود و دلیل آن هم ریشه در مسایل اقتصادی دارد چراکه منطقی نیست که ما تمام نیاز کاربرانمان را با ترافیک بینالمللی جواب دهیم.به عنوان مثال اگر قرار است مطلبی که توسط یک شرکت کانادایی میزبانی میشود را ۱۰۰هزار کاربر ببینند، اگر یک نفر آن را ببیند دلیلی ندارد سایر کاربران هم از ترافیک بینالملل استفاده کنند. یکبار این اطلاعات را میآورید داخل کشور و بقیه درخواستها را با ترافیک داخلی پاسخ میدهید که در اصطلاح علمی به چنین شبکهای CDN گفته میشود و اکنون اصل اینترنت دنیا بر روی CDN میچرخد و همه کشورها اطلاعات را گرفته و در مراکز داخلی نگهداری و باز پخش میکنند.اما باید توجه داشت که داخل کشور هیچ محدودیتی در زمینه سرعت و پهنای باند اینترنت وجود نداشته و ندارد اما ممکن است دستگاهها وظایف خود را انجام نداده و به جای تامین اطلاعات در داخل کشور ترجیح داده باشند، بدون اینکه سرمایهگذاری خاصی صورت دهند از ترافیک بینالملل استفاده کنند که این موضوع مشکلاتی در کشور ایجاد کرده است. به هر حال از دید ما محدودیتی برای عرضه پهنای باند داخلی وجود نداشته و پیش از این هم مسوولان وزارت ارتباطات میتوانستند با بهرهگیری از سرویسهای داخلی فضا را توسعه دهند، اما متاسفانه این فضا توسعه کافی پیدا نکرد. پس خود شما هم قبول دارید که در این فضا توسعه کافی صورت نگرفته است؟ بله، قطعا توسعه کافی صورت نگرفته و ما در فضای فناوری اطلاعات به طور قطع وضعیت مناسبی نداریم. شاید برخی این گونه توجیه کنند که از بالا گفته شده که نگذاریم مردم با سرعت بالا به پهنای باند کافی دسترسی داشته باشند، اما آیا از بالا گفته شده که مردم حتی از امکان مداوای الکترونیکی خود و امکانات بهداشتی الکترونیکی و پزشک از راه دور بیبهره باشند؟ آیا از بالا گفته شده است از چنین سرویسی استفاده نشود؟ این سرویس ممکن است پهنای باند بالایی هم نیاز داشته باشد اما آیا کسی گفته این کار را نکنید؟… با این حساب طبق گفته شما میتوان این طور استنباط کرد که با راهاندازی شبکه ملی اطلاعات، بخش مهمی از مشکلات برطرف خواهد شد؟ بهطور قطع ما اسم این شبکه را شبکه ملی اطلاعات نخواهیم گذاشت، چراکه شبکه ملی اطلاعات تکلیفی است که با تفاهم مجلس به برنامه آمده و بر دوش وزارت ارتباطات قرار گرفته است. حال اگر این موضوع به معنای آن باشد که دولت میخواهد شبکه ملی ایجاد کند ما مخالف هستیم، اما اگر منظور این است که همان بخش خصوصی توسعه پیدا کند و ظرفیتهای خود را گسترش دهد، منظور ما هم همین است. زمانی گفته بودید یکبار برای همیشه اعلام خواهیم کرد این شبکه چه زمانی افتتاح خواهد شد. این زمان مشخص چه تاریخی خواهد بود؟ این برداشت که شبکه ملی اطلاعات که شبکهای به صورت یکپارچه است در یک روز خاص راهاندازی شده و مورد بهرهبرداری قرار میگیرد، اصلا وجود ندارد و اگر اینگونه بود تا به حال بارها و بارها این شبکه افتتاح شده بود، اما اگر منظور اجرایی شدن سرویسها و خدمات با افزایش پهنای باند داخلی باشد، باید بگویم در بخش خدمات تصویری ما مجوزهای لازم را دیماه صادر خواهیم کرد و شرکتی هم که این پروانه را بگیرد، ظرف مهلتی منطقی آن را اجرا خواهد کرد. درباره زیرساختهای شبکهای که ممکن است ملی نامیده یا نامیده نشود هم برنامهای دارید؟ به هرحال کار به کجا خواهد کشید و آیا شورا به پروژههایی مانند فخر و فجر یا سایتهای جستوجوگر یا ایمیلهای فارسی که سالهاست درباره آنها صحبت میشود ورود خواهد کرد؟ به شخصه به راهاندازی ایمیل یا جستوجوگر ملی اعتقادی ندارم شما اگر در دنیا یک نمونه ایمیل یا جستوجوگر ملی پیدا کردید به ما بگویید تا ما دومین آنها باشیم. در زمینه اینترنت هم که کلا خود واژه اینترنت ملی اشتباه است. ما حرفهایی مانند آنچه درباره اینترنت ملی مطرح میشود و حرفهای غیرکارشناسی و غیرتخصصی را خیلی جدی فرض نمیکنیم. کشورهای غربی که خودشان اینترنت را ابداع کردهاند، همانکه مدنظر ماست را سالها قبل انجام دادهاند و شبکههای داخلی خود را تقویت کردهاند و شما اگر بخواهید به اطلاعات داخل آنها دسترسی پیدا کنید با سرعت بسیار بسیار بالا مواجه خواهید شد و اگر بخواهید همان اطلاعات را نسبت به کشور دیگری داشته باشید با سرعت کمتری مواجه خواهید شد که البته این موضوع را کاربران به هیچ عنوان حس نمیکنند، چراکه موضوع یک موضوع تکنیکی است و اصلا لازم هم نبوده این موضوع به سطح جامعه کشیده شود. این را ما اصلا افتخار بالایی نمیدانستیم که گفته شود میخواهیم اینترنت ملی ایجاد کنیم چراکه این حرف اشتباه است. پس شورا به اینترنت ملی اعتقاد ندارد؟ خیر و قرار هم نیست چنین شبکهای ایجاد کنیم و من حداقل از جایگاه دبیر شورای عالی میگویم که هیچگونه تصمیمی برای ایجاد اینترنت ملی نداریم. آنچه ایجاد میشود همان اینترنت است اما تاکنون اینترنت در داخل کشور توسعه پیدا نکرده و کار زیرساختی قوی روی آن صورت نگرفته که ما میخواهیم این کار زیرساختی را انجام دهیم. تاکیداتی که طی این سالها به طور دایم صورت گرفته و کاربران را به استفاده از خدماتی مانند ایمیلهای ایرانی دعوت کرده، نگرانیهایی به وجود آورد که ممکن است افراد تحت کنترل قرار گیرند و یا دسترسی آنها به خدمات خارجی محدود شود… امیدواریم این روند اصلاح شود. شاید این موضوع به دلیل کجسلیقگیهایی باشد که اتفاق افتاده، اما شما فکر میکنید اعضای شورای عالی فضای مجازی که هستند؟ آنها هم بخشی از همین مردم هستند. ما در این شورا چند عضو استاد دانشگاه داریم و با این فضا بهطور روزمره کار میکنیم. بنابراین اینگونه نیست که از مشکلات بیخبر باشیم. در این میان دغدغه مردم هم دغدغه ماست.زمانی که بدون اطلاع قبلی جیمیل در داخل کشور قطع میشود به همان اندازه که مردم عصبانی میشوند ما هم عصبانی میشویم و وقتی پیگیری میکنیم با همان جمله همیشگی مواجه میشویم و همین مسوولان میگویند از بالا گفتهاند. میرویم با بالا صحبت میکنیم میگویند ما کی گفتیم؟ ما گفتیم فیلمی که توهین به حضرت رسول (ص) کرده صحیح نیست نگذارید داخل کشور پخش شود. این چه ربطی به ایمیل دارد؟ بعد میپرسیم چرا ایمیل را قطع کردید توجیهاتی میآورند و مثلا میگویند ما از نظر فنی توانایی نداشتیم تفکیک کنیم همه را قطع کردیم و در نهایت به ردههای پایین که میرسیم میبینیم یک کارشناس است که مینشیند و درباره موضوعات شخصا تصمیمگیری میکند و بعد هم که از او میپرسیم میگوید بالا. در این میان بالا هم خوشبختانه معلوم نیست و هیچ وقت کسی بازخواست نمیشود که بگوید آن بالایی که به او گفته چه کسی بوده و کجا بوده است؟ اما حالا خوشبختانه با راهاندازی شورای عالی فضای مجازی دیگر به بالا هم دسترسی خواهیم داشت. از فیلترینگ جیمیل گفتید. خود شما در مواجهه با سایتهای فیلتر شده چه میکنید؟ (با خنده) همان کاری که همه مردم میکنند. در حال حاضر سایت پیوندها سومین سایت پربازدید کشور است که گویای مراجعه فراوان به این سایت و بالا بودن آمار سایتهای فیلتر شده است. چهارمین رتبه را دارد اما این روند اصلاح خواهد شد و حجم سایتهای پالایش شده کاهش خواهد یافت. آیا میتوان بهطور حدسی گفت چند درصد از حجم فیلترینگ کاهش پیدا خواهد کرد؟ نه، رقم که نمیتوان گفت اما اکنون محتواهای ناسالمی وجود دارد که متاسفانه بعضا به آنها دسترسی وجود دارد، محتواهایی که از نظر عموم مردم سالم نیستند، از سوی دیگر محتواهای سالم متعددی هم وجود دارد که دسترسی به آنها امکان ندارد. ما حتما به فیلترینگ در داخل کشور نیاز داریم و به هیچ عنوان اینگونه نیست که بخواهیم ادعا کنیم کلا فیلتر را بر خواهیم داشت، در تمام دنیا هم بحث فیلترینگ اعمال میشود، اما باید اصول آن به نحوی ترسیم شده باشد که تنها محتواهایی که به جامعه ضرر میزنند، محدود شوند. اما اکنون شما با بسیاری سایتها مواجهید که ۱۰ها یا ۱۰۰ها صفحه مختلف دارند و مثلا در یکی از این صفحات یک محتوای نامناسب قرار گرفته و به دنبال آن همه صفحات و کل سایت فیلتر شده است. VPNچطور بومی خواهد شد؟ بله، VPN در حال حاضر در دستور کار است. VPN بومی؟ نخیر. VPN دو کاربرد مختلف دارد که در یکی از این کاربردها یک کانال امن ارتباطاتی محسوب میشود که بسیاری از فعالیتهای روزانه ما از جمله فعالیتهای بانکی، هواپیمایی و غیره در بستر آن انجام میشود. اما اتفاقی که اکنون داخل کشور میافتد این جنبه ماجرا نیست و VPN به عنوان فیلترشکن استفاده میشود که متاسفانه به طور عمومی این اتفاق صورت میگیرد و دلیل این اتفاق هم این است که در حوزه پالایش یا فیلترینگ دقت لازم را نکردهایم و به دست خودمان مردم را به سمت استفاده از VPN و انواع فیلترشکن سوق دادهایم، در حالی که در دنیا اینگونه نیست لذا معتقدیم باید نوعی بازنگری در سیاستهای فیلترینگ صورت بگیرد و به دنبال کاهش سایتهای فیلتر شده با کاهش میزان استفاده از فیلترشکنها مواجه شویم. علاوه بر این باید به صورت عمومی هم نوعی بازنگری و ساماندهی در کاربردهای عمومی VPN صورت بگیرد.منبع ایسنا
منتشر شده در
نظرات
ارسال یک نظر