تشخیص پولشویی با تحلیل کلان داده‌های بانکی

رییس پژوهشکده فناوری اطلاعات پژوهشگاه ICT گفت: بزرگترین مزیت تحلیل کلان داده‌ها افزایش بهره‌وری در حوزه‌های مختلف است و با تجزیه و تحلیل تراکنش‌های بانکی می‌توان تقلب و پولشویی را تشخیص داد.

محمد شهرام معین رییس پژوهشکده فناوری اطلاعات پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات در تعریف کلان داده‌ها یا داده‌های عظیم، گفت: داده‌هایی با حجم بالا که با ابزارهای پردازش داده‌های سنتی قابل پردازش نباشند و ۳ ویژگی حجم، سرعت و تنوع را دارند را کلان داده می‌گویند.

وی افزود: حجم داده‌ها در چند سال اخیر به سرعت افزایش یافته است، به طوری که عنوان می‌شود، در پنج سال اخیر به اندازه ابتدای تاریخ تاکنون اطلاعات تولید شده است.

رییس پژوهشکده فناوری اطلاعات، تصریح کرد: از طرفی الگوریتم‌های پردازش کلان داده‌ها کامل‌تر شده‌اند و امکانات پردازشی و ذخیره سازی و سرورهای قوی و مراکز داده با توان بالا و ذخیره سازی در حد پتا و زتا بایت و بالاتر ایجاد شده‌اند و از طرفی الگوریتم های هوش مصنوعی، یادگیری ماشین و داده کاوی پیچیده تر و کاملتر شده‌اند و  این دو با هم، امکان ذخیره سازی، پردازش و تحلیل داده ها و استخراج دانش و معنا از آنها را فراهم کرده است.

وی با اشاره به اقدامات وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در حوزه کلان داده ها، افزود: از چند سال پیش وزارت ارتباطات حوزه کلان داده ها را در کنار ۵G ، اینترنت اشیا، و یارانش ابری و زنجیره بلوکی به عنوان فناوری های نوین در اولویت کاری خود قرار داده است.

معین نخستین اقدام پژوهشگاه ارتباطات در حوزه کلان داده ها را تهیه نقشه راه این حوزه عنوان کرد و گفت: در این نقشه راه، جنبه‌های مختلف حقوقی و کسب و کاری آن دیده شده است و بعد از اعمال آخرین اصلاحات و به روز رسانی به زودی برای تصویب به وزارت ارتباطات ارایه می شود.

وی موضوع رگولاتوری کلان داده ها را یکی دیگر از اقدامات پژوهشکده فناوری اطلاعات اعلام کرد و افزود: پروژه رگولاتوری کلان داده‌ها با درخواست سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی از سال ۹۶ در حال انجام است و در مراحل پایانی قرار دارد که به نتایج خوبی نیز رسیده است.

رییس پژوهشکده فناوری اطلاعات برگزاری فروم‌های کلان داده ها را یکی دیگر از اقدامات این پژوهشکده بیان کرد و گفت: این نشست‌ها از سال ۹۶ در قالب تبادل نظر و جامعه آزاد کلان داده ها برگزار می شود، چرا که یکی از اقدامات مهم در حوزه فناوری‌های نوین ایجاد جامعه آزاد است که در آن تبادل دانش و به اشتراک گذاری اطلاعات بین ذینفعان این حوزه انجام می شود.

وی حکمرانی داده ها و کلان داده‌های کشور را یکی دیگر از موضوعات  بسیار مهم این حوزه اعلام کرد و افزود: در این موضوع در حال تهیه پیش نویس لایحه‌ای حکمرانی داده ها و کلان دادها هستیم که با تصویب این لایحه مشکلات شناسایی داده‌ها و کلان داده‌ها، امنیت و حریم خصوصی و خلا قانونی دسترسی به این کلان داده‌ها، تجمیع و یکپارچه سازی و تحلیل  آنها در اندازه های بزرگ  از جمله اشل ملی مرتفع شود.

معین تصریح کرد: کلان داده هایی که در کشور وجود دارد بیشتر در دولت تولید می شود و ملی است ولی در برخی مواقع بخش دولتی در مورد اهمیت آن آگاهی ندارد.

وی یکی دیگر از اقدامات پژوهشکده فناوری اطلاعات را تعریف پروژه تجهیز آزمایشگاه کلان داده ها دانست و افزود: هدف این آزمایشگاه که توسعه و تست الگوریتم‌ها و آزاد گذاشتن رسانی کلان داده هایی است که بخش خصوصی به سهولت به آنها دسترسی ندارد.

رییس پژوهشکده فناوری اطلاعات پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات تاکید کرد: ایجاد زیست بوم و چرخه کلان داده ها به دلیل هزینه های بالا یا عدم امکان ورود بخش خصوصی در برخی حوزه ها ممکن است دچار مشکل شود و به همین علت آزمایشگاه کلان داده ها با هدف کمک به بخش خصوصی، در این پژوهشگاه تجهیز می شود.

وی با اشاره به اینکه آزمایشگاهی با ویژگی ها آزمایشگاه کلان داده‌های پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات در کشور وجود ندارد، افزود: این آزمایشگاه که در سال ۹۸ راه اندازی می شود، در حوزه کلان داده ها به تجاری سازی و صنعتی کردن این حوزه کمک می کند.

معین تصریح کرد: بزرگترین مزیت تحلیل های کلان داده ای افزایش بهره وری در حوزه‌های مختلف، از جمله کشاورزی، انرژی و سلامت، خرده فروشی، مالی، کاربردهای بانکی و حمل و نقل و سنجش است.

وی با اشاره به کاربردهای کلان داده ها در حوزه بانکی نیز گفت: به عنوان مثال با تجزیه و تحلیل تراکنش های بانکی می توان تقلب و پولشویی را تشخیص داد.  

معین، طبقه بندی امنیتی کلان داده ها را یکی دیگر از اقدامات پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات در این حوزه بیان کرد و گفت: این موضوع در قالب یکی پروژه در حال تعریف بوده که به زودی به تصویب رسیده و اجرایی خواهد شد.

وی در بخش دیگری از این گفت گو به پیمایش وضعیت کلان داده ها در سال ۹۶ درباره وضعیت حال حاضر این حوزه در کشور اشاره کرد و افزود: برای پیمایش وضعیت کلان داده ها از شرکت ها و فعالان این حوزه در دو نمایشگاه الکامپ و تله کام و همچنین از صاحب‌نظران این حوزه نظرخواهی شد و این پیمایش در قالب رگولاتوری کلان داده ها به صورت مقایسه‌ای ادامه پیدا کرد که وضعیت ما در این حوزه در حال حاضر را نشان می دهد.

معین تصریح کرد: اطلاعات پیمایش کلان داده ها و نیز دیگر فعالیت های پژوهشگاه در این خصوص در سایت طرح کلان داده ها به آدرس bigdata.itrc.ac.ir قابل دسترس است.

رییس پژوهشکده فناوری اطلاعات تاکید کرد: اگر در حوزه کلان داده ها سرمایه گذاری و از آن حمایت شود آینده خوبی در انتظار این حوزه بوده و ارزش های زیادی از آن می‌توان استخراج کرد.