بسته‌های اینترنتی بر مدار فرهنگ

یکی از نکاتی که در این سال‌ها همواره با گلایه کاربران و البته فعالان حوزه فرهنگ کشور همراه بوده، صرفا شبانه بودن بسته‌های اینترنتی اپراتورهای موبایلی است.

نود فناوری – از سویی کاربران همواره خواستار ارایه طرح‌های اینترنتی در ساعات ابتدایی روز بوده‌اند و از سوی دیگر کارشناسان فرهنگی و فعالان اجتماعی با اشاره به مضرات طرح‌های شبانه برای نوجوانان و عدم امکان نظارت بر فعالیت‌های آنها توسط والدین در ساعات پایانی شب دغدغه‌هایی را مطرح کرده‌اند.

طرح‌های شبانه اینترنت با توجه به پایین بودن میزان ترافیک شبکه، عملا برای مشترکان رایگان است و اپراتورها از دیرباز مانور تبلیغاتی سنگینی روی این بسته‌ها داشته‌اند تا با استفاده از این امتیاز برای جذب بیشتر مشترک در سایر بسته‌ها و تعرفه‌های رقابتی اقدام کنند.

اما نکته‌ای که نمی‌توان از کنار آن به راحتی گذشت گزارش‌هایی است که از اتلاف وقت و هرز گشتن کودکان، نوجوانان و حتی بزرگسالان در ساعات شب صرفا بخاطر استفاده از اینترنت رایگان شبانه حکایت دارد.

طبیعی است که فراهم بودن زمینه لازم و ارایه بسته‌های رایگان یا ارزان قیمت در شب توسط اپراتورهای موبایلی و در کنار آن، تعریف و ارایه نشدن بسته‌های روزانه می‌‌تواند به این مشکل دامن بزند.

اما به تازگی یکی از اپراتورهای کشور بسته‌هایی با عنوان «صبحانت» را تهیه کرده که از ۶ صبح تا ۱۲ ظهر ارایه و ضمنا روی بسته‌های پرمصرف (ماهانه) اینترنت همراه اول نیز حجم معینی از بسته‌های «صبحانت» به صورت رایگان ارائه می‌شود که می‌توان امیدوار بود این حرکت سرآغازی برای اصلاح الگوی فرهنگی غلط بسته‌های شبانه باشد.

یک حرکت فرهنگی در میان جنگ اپراتورها

در شرایطی که این روزها اپراتورهای موبایل رقابت سخت و نفس‌گیری بر سر سهم بازار ارتباطی با یکدیگر دارند و هریک سعی می‌کنند تا سهم بیشتری از بازار را از آن خود کنند، اینکه یک اپراتور آنقدر دغدغه فرهنگی داشته باشد که حاضر باشد در طول روز که عملا ترافیک شبکه بالاست و مشترکان در حال تعامل با شبکه هستند، حجم رایگان روی بسته‌های اینترنتی ارائه دهد، امری مثبت و شایان تقدیر است.

این اپراتور در تشریح جزییات استفاده از این بسته‌ها (صبحانت)، ساعات صبح تا  در واقع روی پرمصرف‌ترین بسته‌هایش که بسته‌های یک ماهه محسوب می‌شوند بسته‌های  ظهر را برای استفاده تخصیص داده است.

تاکید روان‌شناسان بر اثر نامساعد استفاده از اینترنت در شب

روانشناسان و آسیب‌شناسان اجتماعی همواره از خانواده‌ها می‌خواهند که به فرزندان خود اجازه ندهند که در طول شب و بدون نظارت والدین از اینترنت استفاده کنند، آنچه که البته تاکنون به دلیل بسته‌های اینترنتی شبانه رایگان، توسط بسیاری از والدین کشورمان به آن بی‌توجهی شده است.

درواقع به دلیل شرایط بد اقتصادی در این سال‌ها خانواده‌ها چاره‌ای به جز خرید بسته‌های شبانه برای فرزندان نوجوان و احیانا کودک خود نداشته‌اند.

طبیعی است که نمی‌توان از نوجوانان و کودکان این دوره که همه چیز در عصر آنها از درس و تحصیل گرفته تا آموزش‌های هنری و ورزشی به نوعی وابسته به اینترنت است خواست که از اینترنت استفاده نکنند.

“بتول سلیمی‌منش” کارشناس ارشد حقوق جزا و جرم شناسی در این باره معتقد است: اگرچه نمی‌توان کودکان امروزی را از فضای مجازی دور نگه داشت و اینترنت بخشی از زندگی شده است، اما برای دور نگه داشتن آنها از آسیب‌های مربوط به این حوزه باید اقدامات پیشگیرانه‌ای را در نظر گرفت.

وی همچنین بر این باور است که دسترسی بدون کنترل کودکان و نوجوانان به وسایل ارتباطی و الکترونیک جدید، آسیب‌هایی را متوجه آنان می‌کند از جمله اینکه می‌تواند منجر به سوء استفاده‌های جنسی از کودکان شود.

این کارشناس حقوقی با اشاره به اینکه سوءاستفاده جنسی از کودکان در فضای مجازی به دلیل عدم آگاهی والدین و کودکان در خصوص نحوه استفاده از این فضا است، می‌گوید: باید توجه داشت اشخاصی هستند که به دلیل اهداف جنسی در شبکه‌های اجتماعی، سایت و بازی‌های آنلاین مورد استقبال کودکان و نوجوانان وارد این فضا می‌شوند و زمانی که طعمه آنها یک کودک باشد با استراتژی متفاوت و به نسب آسانتری می‌تواند از هر کودکی سوء استفاده کند.

با این اوصاف طبیعی است که اگر امکان استفاده از اینترنت در ساعات پایانی شب از کودکان گرفته یا محدود شود، میزان نظارت والدین بر کودکان نیز افزایش یافته و در نهایت احتمال در معرض انحراف و خطر قرار گرفتن نوجوانان نیز تا حد قابل ملاحظه‌ای کاهش می‌یابد.

احتمال استفاده بیش از حد نوجوان از اینترنت شبانه

خرید بسته‌های شبانه اینترنت برای نوجوانان اما آسیب‌های دیگری را نیز در پی دارد به این معنی که از آنجا که نظارتی بر سر میزان استفاده وجود ندارد احتمال استفاده بیش از حد و در نتیجه اعتیاد کاربر نوجوان به اینترنت نیز افزایش می‌یابد.

طبیعی است که در طول شب والدین ناچار هستند بخوابند تا بتوانند برای روز کاری بعد خود آماده شوند و در نتیجه متوجه نمی‌شوند که فرزندانشان چند ساعت با اینترنت کار کرده‌اند.

افزایش غیرمعقول استفاده نوجوانان از اینترنت اما می‌تواند خطرات جبران ناپذیری را در پی داشته باشد. تحقیقات نشان می دهد که درصد بالایی از نوجوانان و جوانان از اینترنت برای فعالیت‌های بیهوده‌ای نظیردوست‌یابی، بازی و صحبت با یکدیگر استفاده می‌کنند.

نوجوانی که پشت میز رایانه و اینترنت نشسته است، برنامه‌های سایت را لذت بخش‌تراز سخنان پدر ومادر وتکالیف مدرسه می‌داند در نتیجه، درارتباطات، رفتار وزندگی اجتماعی او اختلال ایجاد می‌شود.

درسال ۱۹۹۵، روان شناسی به نام گلدبرگ، اعتیاد جدیدی به نام اعتیاد به اینترنت را کشف کرد. این اعتیاد به سرعت رو به گسترش است و هر روز افراد جدیدی را به کام خود می‌کشد.

گاه مشاهده می‌شود که افراد یا فرزندان ما چنان درشبکه‌های اجتماعی و یا اتاق‌های گفتگو غرق می‌شوند که حتی زمان صرف ناهار یا شام را فراموش می‌کنند؛ تمام این موارد علایمی شبیه مبتلایان به مواد مخدر و الکل است.

نوجوان مبتلا به اعتیاد اینترنتی از بی‌خوابی رنج می‌برند همواره احساس خستگی می‌کند و روابطش با اطرافیان و جامعه را به حداقل رسانده و در بیشتر موارد حالات عصبی از خود بروز می‌دهند. کمرنگ شدن و ازبین رفتن رابطه عاطفی کاربر پرمصرف اینترنت با اعضای خانواده و تبدیل آن به رابطه‌ای سرد مسالمت آمیز، از دیگر اثرات نامطلوب اعتیاد به اینترنت است.

ضررهای غیر قابل جبران استفاده شبانه از اینترنت

بنابر نظر کارشناسان اجتماعی، ضررهای اخلاقی و جسمی تلفن همراه برای کودکان خصوصا در ساعات پایانی شب غیر قابل انکار و جبران ناپذیر است؛ بسیاری از فیلم‌های غیر اخلاقی و پیام‌های نامناسب، از طریق تلفن همراه در این ساعات بین کودکان و نوجوانان پخش می‌شود.

نوجوانان، نسبت به دیگر گروه‌های سنی به خواب شبانه بیشتری نیاز دارند، که این نیاز به دلیل تغییرات جسمانی آنها است. مطالعات نشان می‌دهد که بیشتر نوجوانان به حدود ۹ ساعت خواب در هر شب نیاز دارند. برخی نوجوانان به دلیل استفاده از طرح‌های شبانه اینترنتی توانایی رفع این نیاز را ندارند.

مطالعات جهانی نشان می‌دهد که در حال حاضر ۱۵درصد نوجوانان، ۸٫۵ ساعت در شب می خوابند و بیش از ۲۵درصد آنان، کمتر از هفت ساعت می خوابند. این در حالی است که اگر ساعت خواب نوجوانان ایرانی را به طور متوسط ۱۲ شب فرض کنیم تا ساعت ۷ صبح که می‌بایست روانه مدرسه شوند، عملا ۷ ساعت بیشتر فرصت برای خوابیدن وجود ندارد و همین میزان خواب نوجوان ایرانی را پایین‌تر از استاندارد جهانی می‌آورد؛ حال اگر قرار باشد همین ۷ ساعت خواب هم به واسطه استفاده از بسته‌های شبانه محدود شود وضعیت پیچده‌تر نیز خواهد شد.

به دلیل اینکه خواب مناسب فواید بهداشتی فراوانی را در جهت بهبود عملکرد بدن و مغز فراهم می‌کند، لذا توجه به آن بسیار مهم است. اینکه خواب ناکافی، روزِ کاری بدون بهره و تاریکی را در پی خواهد داشت، موضوعی دلهره آور است که نباید به سادگی از کنار آن عبور کنیم.

جمع‌بندی و نحوه استفاده از بسته صبحانت

با توجه به مضرات جبران‌ناپذیر استفاده کودکان و نوجونان از بسته‌ها و طرح‌های شبانه اینترنتی به نظر می‌رسد می‌بایست خانواده‌ها به هر نحوی که هست مصرف شبانه اینترنت توسط گروه‌های سنی کودک و نوجوان را متوقف کنند.

از سوی دیگر با توجه به وضعیت نامناسب اقتصادی کشور و به تبع آن خانواده‌ها، استفاده از بسته‌های اینترنت تنها گزینه موجود برای کاهش هزینه خانوارهای ایرانی است. به این ترتیب باید گفت که بسته‌های صبحانت همراه اول می‌تواند به عنوان راهکاری مناسب جهت حل این مشکل باشد.

گفتنی است در حال حاضر بسته‌‌های صبحانت از ساعت ۶ صبح تا ۱۲ ظهر به کاربران اپراتور اول ارایه می‌شود و مشترکان همراه اول می‌توانند با شماره گیری #۲۷*۱۰۰*  می‌توانند بسته‌های اینترنت ساعات مشخص را مشاهده و فعال کنند.

علاقه‌مندان می‌توانند برای دریافت راهنمای بسته‌های ساعات مشخص اپراتور اول کد #۲۷۹*۱۰۰* و برای استعلام وضعیت بسته‌های ساعات مشخص کد #۰*۱۰۰*  را شماره‌گیری کنند.

درنهایت و به طور کلی می‌توان گفت که طرح صبحانت بزرگترین اپراتور تلفن همراه کشور می‌تواند به عنوان فرصتی مناسب جهت جلوگیری از به وجود آمدن مشکلات  برای نوجوانان و خانواده‌های ایرانی نگریسته شود و پیش‌بینی می‌شود که با استقبال مناسب کاربران همراه شود.