فناوری ۵G مستقل (Standalone) یا ۵GSA تحولاتی اساسی در شبکه‌های مخابراتی ایجاد می‌کند که آن را از شبکه‌های ۴G و ۵G غیرمستقل (Non-Standalone) یا G5NSA متمایز می‌کند. در این گزارش روند گسترش این فناوری را در کشورهای پیشرو مانند کره جنوبی، چین و ایالات متحده بررسی می کنیم و سپس به بررسی وضعیت کشورهای منطقه و ایران در این حوزه می‌پردازیم و نقش اپراتور همراه اول در دستیابی به این فناوری را در کشور به اختصار بررسی می‌کنیم.
روند گسترش فناوری ۵G مستقل در کشورهای پیشرو
گسترش فناوری ۵G مستقل در کشورهای پیشرو مانند کره جنوبی، چین و ایالات متحده به عنوان یکی از اولویت‌های استراتژیک در توسعه زیرساخت‌های ارتباطی در دهه اخیر مطرح شده است. هر یک از این کشورها به دلیل رویکردهای متفاوت خود در مسیر پیاده‌سازی این فناوری پیشرفتهای چشمگیری داشته‌اند. در ادامه به بررسی روند گسترش ۵G مستقل در این کشورها می‌پردازیم:
کره جنوبی
کره جنوبی از پیشگامان پیاده‌سازی فناوری ۵G مستقل است. این کشور به دلیل زیرساخت‌های پیشرفته و برنامه‌ریزی استراتژیک در زمینه فناوری‌های ارتباطی به سرعت موفق به راه‌اندازی شبکه‌های۵GSA شده است.
کره جنوبی در آوریل ۲۰۱۹ اولین شبکه ۵G غیرمستقل را برای کاربران تجاری راه‌اندازی کرد. اما به سرعت به سمت توسعه شبکه ۵G مستقل حرکت کرد به طوری که در ژوئن ۲۰۲۰ اپراتورهای بزرگ کره‌ای مانند SK Telecom، KT و LG plus اولین شبکه‌های ۵G مستقل را برای کاربران تجاری راه‌اندازی کردند. کره جنوبی به طور خاص بر روی کاربردهای صنعتی و هوشمندسازی شهری تمرکز کرده است. استفاده از واقعیت افزوده (AR) و واقعیت مجازی (VR) برای خدمات آموزشی و تفریحی و همچنین اتومبیل‌های خودران از جمله برنامه‌های این کشور است.
کره جنوبی در پیاده‌سازی ۵G مستقل با چالش‌های مربوط به هزینه‌های بالای زیرساخت و مشکلات فنی مواجه بود، اما با حمایت‌های دولتی و همکاری بخش خصوصی این موانع را پشت سر گذاشت. این کشور اکنون به عنوان یکی از پیشگامان جهانی در پیاده‌سازی ۵GSA شناخته می‌شود و از آن برای افزایش بهره‌وری صنعتی و بهبود کیفیت خدمات اینترنت استفاده می‌کند.
چین
چین یکی از کشورهای پیشرو در توسعه و پیاده‌سازی فناوری ۵G است. این کشور از نظر تعداد کاربران و زیرساخت‌های ۵G بزرگترین بازار جهان را در اختیار دارد.
چین با سرمایه‌گذاری عظیم در توسعه زیرساخت‌های ۵G و حمایت از اپراتورهای بزرگ مانند China Mobile، China Telecom و China Unicomبه سرعت به سمت پیاده‌سازی شبکه‌های ۵G SA حرکت کرده است.
چین در اواسط سال ۲۰۲۰ شروع به ارائه خدمات ۵G مستقل کرد. اپراتور China Mobileبه عنوان بزرگترین اپراتور جهان، اولین شبکه ۵G را در ژوئن ۲۰۲۰ راه‌اندازی کرد. تا سال ۲۰۲۳ چین بیش از ۲ میلیون ایستگاه پایه (Base Station) نسل پنجم راه‌اندازی کرده و به طور گسترده‌ای از این فناوری در صنعتی‌سازی هوشمند، کشاورزی هوشمند و شهرهای هوشمند استفاده کرده است.
چالش‌های اصلی چین در پیاده سازی ۵G مستقل شامل پیچیدگی فنی و هزینه‌های هنگفت توسعه زیرساخت بود. اما با توجه به حمایت دولت چین و برنامه‌های پنج‌ساله توسعه فناوری این کشور به سرعت این موانع را پشت سر گذاشت.
چین از ۵G مستقل برای توسعه اینترنت اشیاء (IoT)، ارتباطات بین‌ماشینی (M2M) و شبکه‌های صنعتی هوشمند بهره‌برداری کرده است.
ایالات متحده
ایالات متحده در مقایسه با کره جنوبی و چین رویکرد متفاوتی در توسعه فناوری ۵G مستقل اتخاذ کرده است. این کشور به دلیل رقابت‌های بین‌المللی و امنیت ملی به شدت در توسعه این فناوری تمرکز کرده است.
اپراتورهای بزرگ آمریکایی مانند Verizon، AT&T و T-Mobile ابتدا شبکه‌های ۵G غیرمستقل را راه‌اندازی کردند. از سال ۲۰۲۱ اپراتورهای آمریکایی به تدریج به سمت پیاده‌سازی شبکه‌های ۵G مستقل حرکت کردند. اپراتور T-Mobile در ژوئیه ۲۰۲۰ اولین شبکه ۵G مستقل خود را در سراسر آمریکا راه‌اندازی کرد.
ایالات متحده بر توسعه کاربردهای پیشرفته مانند اینترنت اشیاء صنعتی (IIoT)، خودروهای متصل و ارتباطات در مراکز داده تمرکز دارد.
چالش‌های عمده ایالات متحده در پیاده سازی ۵G مستقل شامل تداخل فرکانسی و محدودیت‌های طیف فرکانسی به دلیل استفاده از باندهای میلی‌متری (mmWave) بود که باعث کاهش پوشش و نفوذ سیگنال می‌شد.
ایالات متحده به ویژه بر استفاده از ۵G در صنایع دفاعی و امنیت ملی تمرکز دارد و از این فناوری برای ارتباطات نظامی امن و کنترل از راه دور تجهیزات بهره می‌برد.
جمع بندی و مقایسه
| کشور | آغاز پیاده‌سازی ۵G مستقل | تمرکز اصلی | چالش‌ها |
| کره جنوبی | ژوئن ۲۰۲۰ | شهرهای هوشمند، خودروهای خودران | هزینه‌های زیرساخت، مشکلات فنی |
| چین | ژوئن ۲۰۲۰ | صنعتی‌سازی هوشمند، کشاورزی هوشمند | پیچیدگی فنی، هزینه توسعه |
| ایالات متحده | ژوئیه ۲۰۲۰ | منیت ملی، اینترنت اشیا | تداخل فرکانسی، محدودیت طیف |
وضعیت فناوری ۵G مستقل در کشورهای منطقه
در این بخش از گزارش به بررسی وضعیت پیاده‌سازی و توسعه ۵G در برخی از کشورهای منطقه مانند امارات متحده عربی، عربستان سعودی، قطر و ترکیه می‌پردازیم و چشم‌اندازهای آینده این فناوری را در خاورمیانه تحلیل می‌کنیم.
امارات متحده عربی
امارات از پیشگامان منطقه در پیاده‌سازی شبکه ۵G مستقل است. اپراتورهای اصلی این کشور مانند Etisalat و du از سال ۲۰۲۰ شبکه‌های ۵GSA خود را راه‌اندازی کرده‌اند. دبی به عنوان یکی از شهرهای پیشرو در جهان از ۵G برای توسعه شهرهای هوشمند، خودروهای متصل و اینترنت اشیاء استفاده می‌کند.
امارات قصد دارد تا پوشش کامل ۵G SA را در سراسر کشور گسترش دهد و به عنوان یک هاب فناوری در منطقه شناخته شود.
تمرکز بر گردشگری دیجیتال و خدمات هوشمند از اهداف اصلی این کشور است.
عربستان سعودی
عربستان سعودی نیز به شدت در حال سرمایه‌گذاری در توسعه شبکه‌های ۵G است. اپراتورهایی مانند STC و Zain KSA از پیشگامان این حوزه هستند. چشم‌انداز ۲۰۳۰ عربستان سعودی بر استفاده گسترده از فناوری‌های نوین مانند ۵G برای تنوع‌بخشی به اقتصاد و کاهش وابستگی به نفت تأکید دارد.
عربستان قصد دارد تا از ۵G برای هوشمندسازی شهرهای جدید مانند نئوم (NEOM) استفاده کند. این پروژه یکی از بزرگترین طرح‌های توسعه‌ای جهان است که به طور کامل بر پایه فناوری‌های پیشرفته بنا خواهد شد.
قطر
قطر یکی از اولین کشورهایی بود که به راه‌اندازی شبکه ۵G پرداخت. اپراتورهای Ooredoo و Vodafone Qatar از اپراتورهایی هستند که شبکه‌های ۵G خود را از سال ۲۰۱۹ به صورت تجاری ارائه داده‌اند. این کشور از ۵G برای رویدادهای ورزشی بزرگ مانند جام جهانی فوتبال ۲۰۲۲ استفاده کرده است. قطر به دنبال توسعه شهرهای هوشمند و اینترنت اشیاء برای بهبود کیفیت زندگی شهروندان است. گسترش ۵G SA می‌تواند به بهبود خدمات بهداشتی از طریق سلامت دیجیتال و تله‌مدیسین کمک کند.
ترکیه
ترکیه هنوز در مراحل آزمایشی توسعه ۵G است. اپراتورهای بزرگی مانند Turkcell و Vodafone Turkey در حال اجرای پروژه‌های آزمایشی برای ارزیابی قابلیت‌های ۵G SA هستند. دولت ترکیه برنامه‌ریزی کرده است که تا سال ۲۰۲۴ شبکه‌های ۵G را به صورت گسترده تجاری‌سازی کند.
ترکیه در تلاش است تا با استفاده از ۵G اقتصاد دیجیتال خود را تقویت کند و به مرکز نوآوری در منطقه تبدیل شود. تمرکز بر کاربردهای صنعتی و کشاورزی هوشمند از جمله اهداف این کشور است.
جمع‌بندی و مقایسه
| کشور | وضعیت فعلی ۵G مستقل | چالش‌ها | چشم انداز آینده |
| امارات متحده عربی | توسعه پیشرفته | هزینه‌های زیرساخت | گردشگری و شهرهای هوشمند |
| عربستان سعودی | توسعه گسترده | وابستگی به نفت | پروژه‌های هوشمند مانند نئوم |
| قطر | شبکه ۵G تجاری | محدودیت‌های جمعیتی | اینترنت اشیا و سلامت دیجیتال |
| ترکیه | مراحل آزمایشی | نیاز به سرمایه‌گذاری بیشتر | اقتصاد دیجیتال و کشاورزی هوشمند |
بررسی وضعیت پیاده‌سازی و توسعه ۵G در ایران
ایران هنوز در مراحل ابتدایی پیاده‌سازی شبکه ۵G مستقل قرار دارد. با این حال تلاش‌های قابل توجهی برای توسعه این فناوری انجام شده است.
از چالش‌های پیش رو در پیاده‌سازی این شبکه می‌توان به تحریم‌های بین‌المللی اشاره کرد. چرا که تحریم‌ها دسترسی به تجهیزات پیشرفته و فناوری‌های مورد نیاز برای پیاده‌سازی ۵G SA را محدود می‌کند. از دیگر چالش‌ها سرمایه‌گذاری ناکافی در این بخش است. به دلیل مشکلات اقتصادی و عدم دسترسی به منابع مالی بین‌المللی، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های ۵G مستقل در کشور ما با محدودیت مواجه است. همچنین وجود زیرساخت‌های قدیمی چالش دیگر کشور در توسعه ۵G است. چرا که توسعه شبکه‌های ۵G نیازمند به‌روزرسانی گسترده در زیرساخت‌های مخابراتی است که زمان‌بر و هزینه‌بر است.
با وجود چالش‌ها ایران به دنبال توسعه فناوری ۵G است و در تلاش است تا از پتانسیل‌های داخلی برای پیشبرد این پروژه استفاده کند. تمرکز بر کاربردهای صنعتی و شهرهای هوشمند می‌تواند به عنوان اولویت‌های آینده توسعه ۵G در ایران باشد.
در این راستا همراه اول به عنوان اولین و بزرگترین اپراتور تلفن همراه ایران اقدامات زیرساختی و تجاری در زمینه ارائه فناوری ۵G و به ویژه ۵G مستقل انجام داده است و در حال حاضر برگرفته از گزارش سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی بیش از هزار سایت ۵G فعال در کشور دارد. این شرکت با توجه به تحولات جهانی و نیازهای رو به رشد کاربران، در چند سال اخیر برنامه‌های متعددی را برای ورود به فناوری‌های نسل نوین و توسعه زیرساخت‌های آن در ایران به اجرا درآورده است.
اقدامات همراه اول در حوزه ۵G و شبکه‌های ۵G مستقل
آزمایش‌های پیشرفته ۵G
همراه اول به عنوان پرچمدار توسعه ۵G در کشور و رکورددار سرعت اینترنت ایران، آزمایش‌های پیشرفتهای روی این فناوری در آزمایشگاه تخصصی خود داشته است که بخش مهمی از آنها مربوط به ۵G مستقل بوده است.
توسعه زیرساخت‌های فنی برای ۵G مستقل
همراه اول همچنین برنامه‌های عملیاتی برای آماده‌سازی زیرساخت‌های شبکه مستقل (Standalone) در مرحله اجرا دارد که نیازمند تغییرات اساسی در معماری شبکه است. از جمله این اقدامات می‌توان به سرمایه‌گذاری در توسعه دیتاسنترهای پیشرفته و افزایش ظرفیت‌های شبکه اصلی اشاره کرد، که لازمه پیاده‌سازی شبکه مستقل است.
همکاری با شرکت‌های فناوری و تأمین‌کنندگان تجهیزات
همراه اول برای تامین تجهیزات لازم جهت توسعه ۵G مستقل با شرکت‌های بین‌المللی و همچنین داخلی در حال همکاری است. این همکاری‌ها به منظور دسترسی به تکنولوژی‌های به‌روز، افزایش سرعت شبکه و ارائه خدمات پیشرفته به کاربران انجام می‌شود.
آماده‌سازی برای شبکه‌های اختصاصی و کاربردهای صنعتی
همراه اول با رویکردی به سوی فناوری‌های نوین مانند اینترنت اشیا (IoT) و شبکه‌های برش (Network Slicing)، به دنبال فراهم‌سازی امکانات لازم برای استفاده‌های صنعتی از ۵G است. این شرکت در حال آماده‌سازی زیرساخت‌هایی برای خدماتی مانند شهرهای هوشمند، بیمارستان‌های هوشمند، و کاربردهای صنعتی ۵G است که نیاز به شبکه‌های با تاخیر کم و سرعت بالا دارند.
آموزش و توسعه نیروی انسانی متخصص
همراه اول برای پیشبرد برنامه‌های ۵G مستقل، دوره‌های آموزشی و کارگاه‌های تخصصی برای نیروی انسانی خود برگزار کرده است. این شرکت در تلاش است تا دانش و تخصص لازم برای مدیریت و پشتیبانی از شبکه‌های ۵G مستقل را در داخل سازمان تقویت کند.
با توجه به نکاتی که در این گزارش مطرح شد می توان اینطور ارزیابی کرد که کشورهای پیشرفته در پیاده‌سازی ۵G مستقل از سایر کشورها جلوتر هستند و از این فناوری برای تقویت اقتصاد دیجیتال و بهبود زیرساخت‌های عمومی بهره می‌برند.
کشورهای منطقه خاورمیانه نیز با وجود چالش‌های موجود به دنبال استفاده از ۵G برای تنوع‌بخشی به اقتصاد و افزایش بهره‌وری در بخش‌های مختلف هستند.
انتظار می‌رود که با افزایش سرمایه‌گذاری‌ها و پیشرفتهای تکنولوژیکی فناوری۵G SA در سال‌های آینده به بخش جدایی‌ناپذیر از تحول دیجیتال در سراسر جهان تبدیل شود و به بهبود کیفیت زندگی، افزایش بهره‌وری و ارتقای نوآوری‌های صنعتی کمک کند. این روند می‌تواند به تقویت همکاری‌های منطقه‌ای و افزایش رقابت جهانی در حوزه فناوری‌های نوین منجر شود. بنابراین لازم است اپراتورهای مخابراتی در ایران با مطالعه روندهای پیموده شده در دنیا و خاورمیانه بهترین مسیر را برای توسعه این فناوری در کشور انتخاب کنند.
ارسال یک نظر