هفته گذشته ششمین همایش بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت همچون سال‌های پیشین در روزهای سرد زمستان در حالی برگزار شد که حضور پرشور فعالان عرصه صنعت بانک و پرداخت کشور در آن نشان از اهمیت موضوع بانکداری الکترونیکی و مباحث وابسته به آن داشت. این همایش با سخنرانی وزیر اقتصاد، وزیر ارتباطات، دبیرکل بانک مرکزی و رییس پژوهشکده پولی و بانکی آغاز به کار کرد و در دو روز برپایی، فعالان حوزه‌های بانکی با مغتنم شمردن این فرصت به ارایه آخرین دستاوردها و برنامه‌های پیش‌روی خود به هم‌صنفان‌شان پرداختند. در این همایش اخباری نیز در حوزه‌های مختلف از جمله احتمال حذف پرداخت کارمزد توسط بانک‌ها به pspها، چالش‌های پیش‌روی فین‌تک‌ها و رفتارهای ضد رقابتی در صنعت پرداخت از سوی مدیران دولتی به اشکال مختلف در میزگردهای برپا شده به گوش رسید که مهم‌ترین بخش‌های آن را در گزارش زیر می‌خوانید.
بانک مرکزی در ورود به دریافت کارمزد گول خورد
مدیر اداره نظام‌های پرداخت بانک مرکزی در ششمین همایش بانکداری الکترونیکی از پرداخت یارانه ۱۵۰۰ میلیارد تومانی بانک‌ها به شرکت‌های پرداخت خبر داد و گفت: اگر یارانه بانک‌ها نباشد امکان فعالیت شرکت‌های پرداخت وجود ندارد.
داوود محمدبیگی در پنل تخصصی روند رقابتی در صنعت پرداخت با اشاره به اینکه صنعت پرداخت باید فکری جدی برای خود کند، گفت: **ما در بانک مرکزی یک بار گول خوردیم و به حوزه دریافت کارمزد از پذیرندگان ورود کردیم و در اینجا تاکید می‌کنم که شرکت‌های پرداخت الکترونیکی بدانند که بانک مرکزی دیگر در این دام نخواهد افتاد.**
وی بیان کرد: ما به شرکت‌های psp چراغ سبز نشان می‌دهیم که می‌توانند برای دریافت کارمزد اقدام کنند، همان‌طور که به بانک‌ها برای دریافت کارمزد از برخی خدمات همچون فعال‌سازی پیامک بانکی این مجوز را دادیم و آنها نیز اقدام به دریافت کارمزد کردند و هیچ اتفاقی هم نیفتاد.
وی با اظهار شگفتی از اینکه شرکت‌های psp برای دریافت کارمزد از پذیرندگان اقدام نمی‌کنند، گفت: اکنون کار به جایی رسیده که این شرکت‌ها حتی حاضر به پرداخت درآمد به پذیرندگان هستند و از هر راهی برای افزایش تعداد تراکنش که به ایجاد درآمد برای آنها منجر می‌شود، دریغ نمی‌کنند.
محمدبیگی گفت: در بانک مرکزی برنامه جدی برای بازنگری در نظام پرداخت کارمزد در حال تدوین است و حمایت‌هایی که در گذشته برای شکل‌گیری نظام پرداخت در کشور انجام شده برای همیشه پایدار نیست و امکان دارد به زودی شکل نظام پرداخت تغییر کند.
وی با اشاره به اینکه در حال حاضر کسب و کارهای استارت‌آپی بدون اینکه هیچ حمایتی از بانک مرکزی و نهادهای حاکمیتی داشته باشند، در حال دریافت کارمزد از پذیرندگان هستند، افزود: این در حالی است که شرکت‌های پرداخت هنوز منتظر ورود بانک مرکزی برای حل این مشکل هستند و اینجا تاکید می‌کنم که در موضوع کارمزد شرکت‌ها دست از رقابت‌های ناسالم بکشند و فکری به حال خودشان بکنند.
دریافت کارمزد سخت اما شدنی است
محمدبیگی با اشاره به رقابت در حوزه PSPها گفت: شرکت‌های پرداخت در ایران شروع خوبی داشته و بخش زیادی از منابع آنها توسط بانک‌ها تامین می‌شد ولی الان وضعیت به‌گونه‌ای است که این شرکت‌ها با یارانه بانک‌ها سرپا مانده‌اند.
مدیر اداره نظام‌های پرداخت بانک مرکزی با تاکید بر اینکه ادامه این مسیر با وضعیت فعلی شدنی نیست، گفت: از آنجا که هیچ کارمزدی از بیرون این صنعت دریافت نمی‌شود و خدمت به‌صورت رایگان به مصرف‌کننده داده می‌شود کار، بسیار سخت شده است.
محمدبیگی با بیان اینکه دریافت کارمزد در این صنعت بعد از چند سال ارایه خدمت رایگان سخت است، گفت: اگر مدل‌های درآمدی و کسب‌و‌‌کار در حوزه پرداخت درست ترسیم شود، صنعت به خوبی رشد خواهد کرد.
وی با تاکید بر اینکه ادامه این مسیر بدون خلق درآمد از خارج از صنعت پرداخت ممکن نیست از پرداخت یارانه ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ میلیارد تومانی بانک‌ها به این صنعت خبر داد و احتمال اینکه این یارانه به زودی تغییراتی داشته باشد را رد نکرد.
مدیر اداره نظام‌های پرداخت بانک مرکزی، یارانه پرداختی بانک‌ها به شرکت‌های پرداخت را از محل سود تسهیلات و سپرده‌های مردم اعلام کرد و گفت: عدالت حکم می‌کند دریافت‌کننده خدمت هزینه آن را بپردازد.
بیگی ضمن اشاره به اینکه در حوزه پرداخت به اشباع نسبی رسیده‌ایم، افزود: الان نباید تمرکز بر حجم تراکنش‌ها باشد بلکه باید نوع نگاه به این صنعت عوض شود چرا که با حضور رقبای جدی در آینده چالش‌های فراوانی در صنعت پرداخت خواهیم داشت.
وی گفت: در مثلث صنعت پرداخت، بخش زیادی از عرضه و تامین منابع توسط بانک‌ها صورت می‌گیرد و همین موضوع بانک‌ها را با مشکلاتی روبه‌رو کرده است، هر چند مقام رگولاتور (بانک مرکزی) از سال ۸۳ مخالف حذف کارمزدها در این صنعت بود.
مدیر اداره نظام‌های پرداخت بانک مرکزی ادامه داد: در شرایط فعلی رگولاتور حواسش به این موضوع (دریافت کارمزد از خدمات پرداخت) بود ولی تا جایی امکان تغییر در اکوسیستم وجود دارد که فضا اجازه دهد ولی تا خودشان نخواهند رگولاتور نمی‌تواند تغییرات را اعمال کند.
حمایت پر هزینه دولت از فین‌تک‌ها
مدیرکل فناوری اطلاعات و ارتباطات بانک مرکزی نیز در پنل تخصصی فین‌تک، زیرساخت‌ها، الزامات و چالش‌ها که در دومین روز از ششمین همایش بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت برگزار شد، حمایت دولت از فین‌تک‌ها را بسیار پرهزینه دانست و گفت: برخی فین‌تک‌ها چند ده میلیون تومان درآمد دارند این درحالی است که کسی از آنها تاکنون حمایتی نکرده است.
ناصر حکیمی افزود: در این نشست در حالی برای فین‌تک‌ها تصمیم می‌گیریم که خود آنها در این جلسه حضور ندارند.
مدیرکل فناوری اطلاعات و ارتباطات بانک مرکزی با بیان اینکه حمایت دولت از فین‌تک‌ها بسیار پرهزینه است، خواستار عبور از مقررات‌گذاری در این زمینه شد و گفت: در حال حاضر حاکمیت بر روی فین‌تک‌ها متمرکز شده، بنابراین این قضیه می‌تواند برای فین‌تک‌ها نگران‌کننده باشد، زیرا این حمایت بی‌هزینه نیست.
وی با اشاره به اخباری که طی چند وقت اخیر در خصوص فین‌تک‌ها منتشر شده و در افکار عمومی رواج یافته است، گفت: از این موضوع اخبار خوبی برای فین‌تک‌ها در نمی‌آید.
این مقام مسوول در بانک مرکزی گفت: مدیران دولتی نمی‌توانند برای آنچه در کف بازار اتفاق می‌افتد تصمیم‌گیری کنند.
مدیرکل فناوری اطلاعات و ارتباطات بانک مرکزی گفت: چند سال پیش همه درباره Core banking صحبت می‌کردند این در حالی بود که کسی نمی‌دانست درباره چه واژه‌ای صحبت می‌کند. الان هم این واژه پوسیده است و بحث فین‌تک‌ها مطرح شده که خیلی از آرزوها را در آن خلاصه می‌کنند.
وی در خصوص فین‌تک‌ها گفت: **هنوز نمی‌توان گفت که فین‌تک‌ها دقیقا چه هستند، شرکت‌هایی هستند که در سطح پایین قرار دارند ولی درآمدهای بالایی دارند. آنها هنوز شکل مشخصی به خود نگرفته‌اند اما در عین حال شرکت‌های موفقی محسوب می‌شوند. اما به هر حال هنوز دیدگاهی درباره اینکه فین‌تک‌ها چه هستند و چه آینده‌ای دارند و چه اتفاقی برای آنها می‌افتد، وجود ندارد. بنابراین درباره آنچه که چندان اطلاعات مشخصی نسبت به آن وجود ندارد چگونه می‌توانیم تصمیم‌گیری کنیم.**
رقابت ناسالم بر سر کارمزدها
اما در بخشی دیگر از این همایش محسن قادری مدیرعامل شرکت شاپرک با بیان اینکه یک رقابت ناسالم از چند سال پیش در بحث کارمزدها در صنعت پرداخت ایجاد شده است، خواستار ساماندهی این بخش شد.
وی گفت: تغییرات استراتژی‌ها در صنعت پرداخت اجتناب‌ناپذیر است و باعث کاهش هزینه‌ها و افزایش درآمدها می‌شود.
مدیرعامل شرکت شاپرک با اشاره به اینکه در ۶-۷ سال پیش یک رقابت ناسالم در حوزه کارمزدها در صنعت پرداخت اتفاق افتاده بود، دو دلیل برای آن ذکر کرد و گفت: جبران عقب‌ماندگی از بانکداری الکترونیکی که زیرساخت اساسی شبکه پرداخت است، یکی از این دلایل محسوب می‌شود.
وی دومین دلیل را مشکل اساسی در جذب منابع ذکر کرد و گفت: در حال حاضر این مشکل به جایی رسیده که تمام خدمات‌گیرندگان، کارمزد از شرکت‌های پرداخت می‌خواهند.
قطار کارمزد از ریل خارج شد
مدیرعامل شرکت شاپرک گفت: درخواست‌هایی از همه بازیگران صنعت پرداخت و بانک‌ها دارم مبنی بر اینکه همه با هم این قطاری که از ریل خارج شده را به ریل بازگردانیم وگرنه عایدی جز افزایش هزینه‌ها نخواهیم داشت.
قادری ۴ فاکتور تاثیرگذار در صنعت پرداخت از جمله ترکیب جمعیت، رگولاتوری، توزیع ثروت و فناوری را اعلام کرد و افزود: طبق آمارهای رسمی نسبت ارزش تراکنش‌های شاپرک به نقدینگی حدود ۱۱ درصد و نسبت اسکناس و مسکوک به نقدینگی به کمتر از دو درصد رسیده است.
مدیرعامل شرکت شاپرک با تاکید بر اینکه تاکنون در زمینه کیف پول کاری نکرده‌ایم و این در حالی است که تراکنش‌های خرد در حال از بین بردن سیستم‌ها است، گفت: ۸۵ درصد تراکنش‌های ما زیر ۵۰ هزار تومان یا معادل ۵۰ هزار است که همه برای شارژ نیست، بنابراین باید یک ساماندهی بر روی تراکنش‌های خُرد انجام شود.
منبع : هفته نامه عصر ارتباط
